Suriye Ekonomisinde Yeni Dönem
Suriye’de 61 yıllık Baas rejiminin yıkılmasıyla birlikte ekonomi, adeta yeni bir nefes almaya başladı. Yeni yönetim, döviz alım satımındaki yasakları ve cezaları kaldırırken, ihracat ve ithalat üzerindeki kısıtlamaları da serbestleştirdi. Bunun yanı sıra, kamu çalışanlarının maaşlarına yapılan yüzde 300’lük artış, halkın ekonomik durumunu iyileştirmeye yönelik önemli bir adım oldu.
Şam’da bankaların açılmasıyla birlikte ATM’lerin önünde uzun kuyruklar oluştu. Geçmişte, hem uluslararası yaptırımlar hem de devrik rejimin uyguladığı kısıtlamalar nedeniyle temel ihtiyaç maddeleri karaborsadan temin ediliyordu. Ayrıca, Esed rejimi unsurlarının aldığı rüşvet ve haraçlar, fiyatların sürekli artış göstermesine neden oluyordu. Ancak, Suriye’deki yeni yönetimin döviz rejimini ve ithalatı serbest bırakması, rüşvet ve haracın ortadan kalkmasıyla piyasanın canlanmasına yol açtı ve fiyatların düştüğü gözlemleniyor.
Hamidiye Çarşısı’nda Hareketlilik
Şam’ın en işlek noktalarından biri olan Osmanlı döneminde inşa edilen Hamidiye Çarşısı, şu anda oldukça canlı. Buradaki birçok dükkânın camında “dolar, Euro, Türk lirası” bozdurulabileceği yazıları yer alıyor. Ayrıca sokaklarda “çantacı” olarak adlandırılan kişiler, “döviz bozulur” diye sesleniyor. Bu durum, halkın döviz işlemlerine olan ilgisini gösteriyor.
Halkın Rahatlaması
Bektaş Dondurmacısı’nın Müdürü ve üçüncü kuşak işletmecisi olan Visam Bektaş, 8 Aralık’tan itibaren piyasada yaşanan değişimleri şöyle ifade ediyor: “Halk büyük ölçüde rahatladı. Ekonomi, insanların güvenliği ve genel atmosfer değişti. İnsanların yüzleri güldü. Önceden temel ihtiyaç maddelerinde büyük sıkıntılar yaşıyorduk. Un, şeker, benzin, mazot, doğal gaz gibi tüm ihtiyaç maddeleri, rejimin adamlarının tekelindeydi. Her bölgede rejimin temsilcileri bulunuyordu ve istedikleri fiyatı belirliyorlardı. Bizim ülkemizde üretilen şekeri bile ihraç ediyor, başka ülkelerden şeker ithal ediyorlardı ki kendileri satabilsin.”
Alışverişte Zorluklar
Şam’da serbest piyasada 1 Türk lirası yaklaşık 400 Suriye lirasından işlem görüyor. Piyasada bulunan en büyük Suriye banknotu 5000 Suriye lirası. Ancak bu banknotla sadece marketten yarım litrelik su alınabiliyor. Bankalar ve banka kartları ülkede işlem yapıyor, fakat bankada para tutulduğunda kesilen ücretler nedeniyle Suriyeliler bu yöntemden kaçınıyor. Alışveriş yaparken, çoğu zaman tomarla para taşımak zorunda kalıyorlar. Küçük ve büyük tüm işletmelerde para sayma makineleri bulunuyor ve bir işletmede hesap ödenirken masaya mutlaka bir para sayma makinesi getiriliyor.
