Güney Kore’de Anayasa Mahkemesi, Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol’ün, 3 Aralık 2024’teki sıkıyönetim ilanının anayasaya alışılmamış olduğuna hükmederek misyondan azline karar verdi.
Yonhap’ın haberine nazaran, Anayasa Mahkemesi Vekil Başyargıcı Moon Hyung-bae, mahkemenin kararını açıkladı. Mahkeme, Yoon’un sıkıyönetim ilanının anayasada belirtilen “ulusal kriz” şartını karşılamadığına, bu sebeple anayasaya karşıt olduğuna hükmetti.
Kararda, ayrıyeten Yoon’un sıkıyönetim ilanının akabinde, kararın reddedilmesini önlemek üzere Ulusal Meclise asker yollayarak kanunları ihlal ettiği vurgulandı.
Vekil Başyargıç Moon, “Müdafinin (Yoon) kanunları ihlalinin sonuçlarının tartısı ve anayasal tertibe olumsuz tesirleri göz önüne alındığında, onu vazifeden alarak anayasayı müdafaanın sağlayacağı yarar, bir devlet liderinin vazifeden almanın sebep olacağı ulusal kayıplardan katbekat fazladır.” tabirini kullandı.
Böylece Anayasa Mahkemesi, Ulusal Meclisin azil istemini kabul ederek Yoon’un sıkıyönetim ilanı nedeniyle misyondan alınmasını onayladı.
Azil kararı sonrası Yoon derhal misyondan alınırken, ülke 60 gün içinde devlet başkanlığı için seçime gidecek.
Yoon’u devlet başkanlığına aday gösteren, iktidardaki Halkın Gücü Partisi (PPP), “kararı hürmetle kabul ettiklerini” bildirirken, ana muhalefetteki Demokratik Parti (DP) kararı “halkın zaferi” olarak niteledi.
Sıkıyönetim ilanı
Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol, 3 Aralık 2024 gecesi televizyonda yaptığı konuşmada, “muhalefetin devlet zıddı aktivitelere karıştığı” gerekçesiyle sıkıyönetim ilan etmiş lakin meclisin yaptığı oylamada bu kararın kaldırılması ve Bakanlar Şurasında onaylanmasıyla geri adım atmıştı.
Ulusal Meclisin 14 Aralık 2024’te yaptığı oylamada azli istenen Yoon, Anayasa Mahkemesinin hakkında vereceği karara dek vazifeden süreksiz olarak uzaklaştırılmıştı.
Azil davası dışında sıkıyönetim ilanı hakkında yürütülen isimli soruşturma kapsamında 15 Ocak’ta gözaltına alınan Yoon, ülke tarihinde gözaltına alınan ilk devlet başkanı olmuştu.
Yoon, Seul Batı Bölge Mahkemesinin kararıyla “ayaklanmaya liderlik etmek” ve “görevi berbata kullanmak” suçlamasıyla 19 Ocak’ta tutuklanmış, Güney Kore Savcılığı 26 Ocak’ta Yoon hakkında bu suçlamalarla iddianame hazırlamıştı.
Seul Merkez Bölge Mahkemesinin tutukluluğu iptal etmesi ve fizikî gözaltı olmadan yargılanmasına müsaade vermesiyle Yoon, 8 Mart’ta hür bırakılmıştı.
Azil süreci
Güney Kore’de devlet liderinin vazifeden alınması için Ulusal Meclise sunulan azil önergesinin, meclisin üçte ikisi tarafından onaylanması gerekiyor. Öteki siyasalların azli için ise salt çoğunluk kâfi oluyor.
Azil oylamasının akabinde azil istemi, Anayasa Mahkemesine intikal ediyor. Azil sürecine ait delilleri dinleyip pahalandırmak üzere duruşma düzenleyen mahkemenin, azli istemini onaylamak yahut reddetmek için 6 ay müddeti bulunuyor. Mahkemedeki 9 yargıçtan 6’sının kararı onaylaması halinde başkan vazifeden alınıyor. Mahkemede hala 8 yargıç vazife yapıyor.
Güney Kore Ulusal Meclisinin 14 Aralık’taki oylamasında nitelikli çoğunluk sağlanarak Yoon’un azli talep edilmişti.
Anayasa Mahkemesinin yargılamanın akabinde azline karar verdiği Yoon, 2017’de azledilen eski Devlet Başkanı Park Geun-hye’nin ardından bu halde vazifeden alınan ikinci devlet başkanı oldu.
