İnşaat Sözleşmelerindeki Maliyet Artışları
Kamu kurumları, inşaat projelerini tamamlamak amacıyla sıklıkla sözleşmeler imzalamaktadır. Ancak bu süreçte, zamanla artan maliyetler, açıklanan enflasyon oranlarını geride bırakmaktadır. Örneğin, Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen Yeniköprü-Yüksekova yolu ikmal ihalesi, 11 Aralık 2024 tarihinde tamamlandı. Bu ihale kapsamında, İntekar şirketi ile 7.1 milyar TL’lik bir sözleşme imzalandı. Hemen hemen aynı yol için 2017 yılında yapılan sözleşme ise Demce İnşaat şirketi ile 499.9 milyon TL olarak belirlenmişti. 2018 yılından bu yana Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından açıklanan tüketici enflasyonu 7.6 kat artarken, bu yolun maliyeti tam 15 kat artış gösterdi.
Fiyatların Değişimi
Karayolları’nın Ankara-Çankırı yolu ihalesi de 2017 yılında 193.8 milyon TL’ye gerçekleştirilmişti. Yedigöze İnşaat firması ile yapılan bu sözleşme sonrası, yolun tamamlanması için 19 Aralık 2024 tarihinde yeni bir ihale düzenlendi. Bu kez, Özgün Yapı Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi ile 2.9 milyar TL’lik bir sözleşme imzalandı. Böylece, enflasyonun 7.6 kat arttığı 7 yıllık süreçte, yolun maliyeti 16 katına yükseldi.
Karayolları’nın Malatya çevre yolu ihalesi ise 18 Mart 2016’da 183.4 milyon TL’ye verilmişti. Göçay İnşaat Taahhüt şirketi ile imzalanan sözleşme, yolun tamamlanmaması sonucu yeniden ihale edilerek 2 Ekim 2024’te sonuçlandı ve maliyeti 3.2 milyar TL’ye ulaştı. Bu ihale Yüngül İnşaat ve Ören Yapı Sanayi şirketleri ile yapıldı. Bu süreçte, TÜİK enflasyonu 8.4 katına çıkarken, yolun maliyeti 19 katına yükseldi.
2013 yılında ihalesi yapılan İzmir-Ankara Yüksek Hızlı Tren inşaatında ise ikmal ihale süreçleri sonucunda 6 kez fiyat güncellemesi yapıldı. Projenin maliyeti, başlangıçta 4.3 milyar TL iken, 19 kat artışla 83.5 milyar TL’ye ulaştı. Bu ihale, ERG İnşaat tarafından kazanılmıştı.
Antalya-Kemer-Tekirova-Finike Yolu
Karayolları’nın Antalya-Kemer-Tekirova-Finike yolu ihalesinde de ilginç bir tablo ortaya çıktı. 5 yıl içinde maliyet 14 kat artarken, enflasyon 5 kat artış gösterdi.
Tokat Sulama Projeleri
Devlet Su İşleri ve Toplu Konut İdaresi Başkanlığı’nın Tokat Aşağı Çekerek ve Mamure ova sulaması inşaatı için yapılan ilk ihale, 2020 yılının Kasım ayında, Maksima Elektrik, Seza İnşaat, Açılım İnşaat ve Tamyapı Otomotiv firmalarına 474 milyon 520 bin TL’ye verilmişti. Fakat 4 yıl geçmesine rağmen iş tamamlanamadı. Bu nedenle, Ağustos 2024’te aynı ovaların sulaması için yeni bir ihale gerçekleştirildi ve toplam maliyet 6 milyar 922 milyon TL’ye ulaştı. Maksima Elektrik ve Egecan Akaryakıt firmaları ile ikmal ihale sözleşmesi yapıldı. Projeye ödenen toplam tutar 7 milyar 397 milyon TL’ye yükseldi. 2020 yılından bu yana enflasyon 5 katına çıkarken, bu projenin maliyeti 16 kat artış gösterdi.
Gazipaşa Yolu İhalesi
Öne çıkan bir diğer örnek ise Karayolları Genel Müdürlüğü’nün Gazipaşa – 5. bölge hududu yolu ihalesidir. Bu ihale, 2024 yılının sonunda 11 milyar 562 milyon TL maliyetle Tarmac Agrega Madencilik ve Turgut Müteahhitlik Sanayi şirketine verildi. İlk olarak 28 Kasım 2016’da düzenlenen ihale, B. Ergünler Yol Yapı ve Polat Yol Yapı şirketleri ile 369 milyon 997 bin TL’lik bir sözleşme olarak gerçekleştirilmişti. Ancak yol tamamlanamadı ve aradan geçen 7 yılda maliyet tam 31 kat arttı. 2017’den bu yana enflasyon 7.6 katına çıktı.
