İstanbul Sanayi Odası (İSO) tarafından yayımlanan Türkiye İmalat PMI (Satın Alma Yöneticileri Endeksi) aralık ayında ılımlı bir düşüş kaydetti. Eşik değer olan 50’nin üzerinde ölçülen rakamların, sektördeki iyileşmeyi gösterdiği gözlemlenmiştir. Kasım ayında 48,3 seviyesinde olan Manşet PMI, aralıkta 49,1’e yükselerek imalat sektöründeki yavaşlamanın son 8 ayın en düşük seviyesinde gerçekleştiğini ortaya koydu.
Üretimdeki Azalma Son 9 Ayın En Düşük Seviyesinde
Sektördeki faaliyet koşullarındaki bozulmanın durma noktasına yaklaşması, birçok alt endeks ile tutarlı bir görünüm sergiledi. Talepteki nispi iyileşme sinyalleriyle birlikte üretimdeki düşüş, ılımlı bir düzeye gerileyerek, dokuz aylık mevcut yavaşlama döneminin en düşük oranında gerçekleşti. Ancak, talepteki süregelen baskılara bağlı olarak yeni siparişlerdeki yavaşlama devam etti. Bu yavaşlama, nisan ayından bu yana kaydedilen en düşük seviyeye ulaştı. Benzer bir şekilde, yeni ihracat siparişlerinde de daralma daha hafif bir şekilde gerçekleşti.
İstihdamda Azalma
Yeni siparişlerdeki yavaşlık nedeniyle, imalatçılar satın alma faaliyetlerini, stok düzeylerini ve istihdamı azalttı. İstihdamdaki gerileme, kasımdaki artışı takip etti. Ancak, her üç göstergede de düşüşler ılımlı seviyelerde gerçekleşti. Girdi maliyetleri, aralık ayında belirgin bir şekilde artış gösterdi. Firmalar, bu artışı ham madde fiyatlarındaki yükseliş ve Türk lirasının dolar karşısındaki değer kaybına bağladı. Girdi maliyetleri enflasyonu, son üç ayın en yüksek seviyesine çıkmasına rağmen, 2024 yılı ortalamasının çok altında kaldı.
Nihai Ürün Fiyatlarında Artış Hız Kesti
Nihai ürün fiyatları enflasyonu, beş yıldan uzun bir sürenin en düşük hızına gerileyerek artış ılımlı düzeyde kaydedildi. Bazı firmalar, ham madde maliyetlerindeki artış nedeniyle nihai ürün fiyatlarını yükseltirken, diğerleri satışlarını güvence altına almak amacıyla müşterilerine fiyat indirimleri sağladı. İstanbul Sanayi Odası Türkiye İmalat PMI anket verileri hakkında değerlendirmede bulunan S&P Global Market Intelligence Ekonomi Direktörü Andrew Harker, şunları ifade etti: “Türkiye’nin 2024 yılı sonuna ilişkin PMI veri seti, 2025 yılında sektör için umut verici bir tablo çizdi. Faaliyet koşullarında yavaşlama devam etmekle birlikte oldukça hafif düzeyde gerçekleşti ve anket kapsamındaki birçok alt endekste iyileşme işaretleri görüldü. Eğer bu seyir 2025 yılının başında da devam ettirilebilirse, sektörün yeniden büyümeye geçmesi mümkün olabilir. Geçen yıllara göre enflasyonist ortamın çok daha ılımlı seyretmesi de sektörün gelecekteki performansına katkı sağlayacaktır. Nihai ürün fiyatlarındaki artış, Aralık ayında çok ılımlı düzeyde ve beş yıldan uzun bir dönemin en düşük oranında gerçekleşti.”
Üretim ve Yeni Siparişler Yaygın Şekilde Yavaşladı
İstanbul Sanayi Odası Türkiye Sektörel PMI Aralık ayı raporuna göre, Kasım ayında anket kapsamında izlenen 10 sektörden dokuzu üretimini yavaşlatırken, aralıkta bu sayının yediye inmesi nispi bir iyileşmeye işaret etti. Üretimde en sert düşüş, giyim ve deri ürünlerinde yaşanırken, büyüme yalnızca kimyasal, plastik ve kauçuk ürünleri ile gıda ürünlerinde söz konusu oldu. Gıda sektöründeki üretim artışı ise üçüncü aya taşındı. Elektrikli ve elektronik ürünlerde ise bir önceki aya göre değişim gözlemlenmedi.
Üretimde olduğu gibi yeni siparişlerde de artışlar sadece kimyasal, plastik ve kauçuk ürünleri ile gıda ürünleri sektörleriyle sınırlı kaldı. Diğer sektörlerde ise, ana metal sanayi başta olmak üzere, daralma kaydedildi. Yeni ihracat siparişleri de takip edilen 10 kategoriden yedisinde yavaşladı. İstihdam hacmi, gıda imalatçıları ile makine ve metal ürünleri firmalarında artarken, diğer sektörlerde düşüş sergilendi. Çalışan sayılarındaki en belirgin azalma ise giyim ve deri ürünleri sektöründe görüldü.
Benzer bir tablo, satın alma faaliyetlerinde de gözlendi. Girdi alımları yalnızca kimyasal, plastik ve kauçuk ürünleri ile gıda sektörlerinde artış kaydetti. Aralık ayında enflasyonist baskıların hafiflediğine ilişkin sinyaller güçlendi. Sektörlerin çoğunluğunda girdi maliyetlerindeki yükseliş, Kasım ayına göre hız kesti. Girdi fiyatlarında en hızlı artış, metalik olmayan mineral ürünlerde, en yavaş artış ise ana metallerde gerçekleşti. Ana metal sektöründe ise enflasyon, beş yıldan uzun bir dönemin en düşük düzeyinde ölçüldü.
Maliyet enflasyonundaki gerileme ve talepteki durgunluğun etkisiyle, tekstil, giyim-deri ve ana metal sektörleri satış fiyatlarında indirime gitti. Böylece 10 sektör içinde satış fiyatlarının düştüğü sektör sayısı, Kasım ayında iki iken aralıkta üçe çıktı. Diğer taraftan, ürün fiyatlarında en belirgin artış, enflasyonun marttan bu yana en yüksek seviyeye ulaştığı makine ve metal ürünleri sektöründe izlendi.
