Konut Geliştiricileri ve Yatırımcıları Derneği KONUTDER, İstanbul’un konut gereksinimini sosyolojik boyutlarıyla ele aldı.
“Konut Talebini Belirleyen Mikro Faktörler – İstanbul Örneği” isimli araştırma, bugün yapılan basın toplantısı ile kamuoyu ile paylaşıldı.
KONUTDER Yönetim Kurulu Lideri Ramadan Kumova, “Konut gereksinimini anlamaya yönelik çalışmalarımızı bir adım daha ileriye götürüp sayıların ötesine geçerek, toplumun konuta bakışını sosyolojik olarak ele almak istedik. Bunun için İstanbul Üniversitesi’nin pahalı akademisyenleriyle bir ortaya geldik ve ‘Konut Talebini Belirleyen Mikro Faktörler – İstanbul Örneği’ isimli raporumuzu hazırladık” sözünü kullandı.
Kumova’nın açıklaması şöyle:
*Pandemi sonrası yapılan araştırmaların tersine çalışmamız gösterdi ki yüzde 72,1 üzere kıymetli bir kesim uygun ödeme şartları olduğunda konut almak için tasarruf etmeye ve harcamalarını kısmaya hazır. Araştırmamızda da görüyoruz ki halkımız kiracı olmaktan ve artan kira fiyatlarından mutsuz. Konutu hem bir teminat hem de bir yatırım aracı olarak görüyorlar.
*Gençlerimiz, kendi konutunu satın alma isteğinde geçmişe kıyasla daha da istekli duruma gelmiş bulunuyorlar. Çok değil bundan 5 sene evvel gençlere hayatta en çok ne yapmak isterdiniz sorusunda mesken sahibi olmak 5. sıradayken bu araştırmada mesken sahibi olma istekleri 2. sıraya yükselmiş durumda.
“Konut sahiplik oranı en düşük seviyede”
*Tüm gelir kümeleri göz önüne alındığında 2024’te yüzde 56.1’e gerileyen konut sahiplik oranı 2007’den bu yana en düşük oran olarak kayda geçti. Bu tablo dar gelir kümelerde daha da fazla hissedilir boyutlarda. Son 17 yılda dar gelirlinin konut sahibi olma oranı yüzde 61’den yüzde 45’e geriledi. 2007’de dar gelirli her 100 bireyden 18’i kirada otururken bu sayı 2024 yılında neredeyse ikiye katlanarak 36,7’ye çıktı.
“İstanbul halkı kiracı olmaktan mutsuz”
• İstanbul halkı “Konutu bir garanti ve yatırım aracı” olarak görüyor. İştirakçilerin % 81,1’i konut yatırımını mantıklı buluyor. % 87 üzere bir çoğunluk çocuğuna yahut gelecekte olabilecek çocuğuna bir konut bırakmayı öncelikleri ortasına alıyor.
• İstanbul halkı kiracı olmaktan mutsuz ve barınma tasası duyuyor. Yıllar içinde ekonomik sebeplerden düşen talep ve üretim yetersizliği, konut sahiplik oranının düşmesine ve buna paralel olarak kiracı oranının önemli bir artış göstermiş neden oldu.
• İştirakçilerin yüzde 79,9’luk üzere kıymetli bir çoğunluğu kiracı olmanın kendilerini mutsuz ettiğini ve gelecekte barınma noktasında bunun bir sorun teşkil edeceğini söylüyor.
“Her üç bireyden biri barınma sorunu yaşayacağını düşünüyor”
• Her üç bireyden biri (% 34,6) İstanbul’da gelecekte barınma sorunu yaşayacağını düşünüyor. Barınma meselesine ait tasanın varlığı alt gelir kümelerinde daha yüksek seviyede görülüyor.
• Son yıllarda gözlenen barınma sıkıntısına ait tasa gençlere de yansımış durumda. Gençlerin son 5 yılda öncelikleri değişmiş bulunuyor. Konut sahibi olma amacı gelecek planında öne çıkmış durumda. Geçmiş devirde yapılan çalışmalarda “Kendi konutunu satın alma isteği” gençler ortasında beşinci ehemmiyet sırasına sahipken, bu son araştırmada “kendi konutunu satın alma isteği” ikinci kıymet sırasında yer alıyor. Gençlerin uzun vadeli yatırım ve garanti arayışı besbelli bir halde konut sahibi olmayı önceliklendirmek istemelerine neden oluyor.
• Konut almak isteyenler tasarrufa hazır. Yüzde 72,1’lik bir kesim uygun ödeme şartları olduğunda konut almak için tasarruf etmeye, harcamalarını kısmaya hazır olduğunu belirtiyor. Gençler tüketimlerini kısıp konut almaya hayli sıcak bakıyor. Tüketim harcamalarının tasarruf yoluyla denetim altına alınması tüm gelişmiş dünya ülkelerinin uygulamaya on yıllar evvel koyduğu bir formül. Tasarruf için konut alımını kolaylaştırmak en bilindik uygulama. Tüketim enflasyonunu dizginlemek için bizim ülkemizde de konut alımının kolaylaştırılması çok değerli.
“Üst gelir kümesi 5 yıl içerisinde konut almayı planlıyor”
• Kendini üst gelir kümesi olarak tanımlayanların yüzde 45,7’si 5 yıl içerisinde konut almayı planlıyor. Yakın vakitte konut almayı planlayanlar 40-50 yaş kümesi, üniversite mezunu, orta-üst gelir kümesinde ağırlaşıyor.
• Araştırmaya katılanlar konut kredisi için ortalama olarak gelirinin üçte birinden vazgeçebileceğini belirtiyor. Üst gelir kümesinde olanlar da bu oran gelirlerinin yüzde 40’ını konut taksitlerine yatırmaya hazır.
• Gençler ise konut satın almak için 10 yıldan uzun vadeli borçlanmayı göze alıyor, konut almak için gerekirse otomobilini satmayı planlıyor.
