RECEP ERÇİN
Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu bugün saat 14:00’te önemli bir faiz kararını açıklayacak. Piyasalarda, enflasyonla mücadelede yüksek faiz yerine daha ölçülü bir faizle devam edileceğine dair ilk sinyallerin verilmesi bekleniyor. Bu bağlamda ilk sinyal, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın kasım ayı başında yaptığı açıklamalarda ortaya çıktı. Erdoğan, Kırgızistan ve Macaristan ziyaretlerinin ardından medya mensuplarına, “İnşallah faizle birlikte enflasyon da düşecek. Bundan hiç endişeniz olmasın. Benim ekonomideki mantığım bu. Bir ekonomist olarak aldığım, öğrendiğim bilgi bu. Bundan kimsenin şüphesi olmasın. Son iki ay içerisinde enflasyonda bu inişleri hep beraber göreceğiz. Benim yaklaşım tarzımı biliyorsunuz. Şu an itibariyle bu iniş emaresi kendini göstermektedir. Hiç tereddüte mahal bırakmadan inşallah enflasyondaki bu düşüşü göreceğiz” ifadelerini kullandı.
Reel Sektör Sinyal Olarak Görecek
Türk reel sektörü, faize yönelik beklentilerini en net şekilde Müstakil Sanayici ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Genel Başkanı Mahmut Asmalı ile dile getirdi. Asmalı, geçtiğimiz hafta yaptığı açıklamada, “Yılın son ayında politika faizinde öngörülecek bir indirimin, firmalarımızın 2025 yılına ilişkin motivasyonunda olumlu bir etkisinin olacağına inanıyoruz” dedi. Asmalı, asgari ücret kararı sonrası beklentilerinin aynı yönde olduğunu ifade etti. İş dünyasının da talep ettiği asgari ücretin, makul bir düzeyde, yani beklenen enflasyon çerçevesinde artırılması sonrasında faiz indirimine kesin gözüyle bakılıyor.
TCMB’nin faiz kararı öncesinde Türk reel sektör temsilcilerine yönelttiğimiz sorularda, ağırlıklı beklentinin indirim yönünde olduğu görüldü. İndirim beklentisini dile getiren sektör temsilcilerinin açıklamaları, tahminden ziyade bir talebi ifade ediyor. DÜNYA’ya konuşan Türk İş Dünyası Konfederasyonu (TÜRKONFED) Başkanı Süleyman Sönmez, “Ekonomi yönetimi, piyasada oluşan atmosferi çok iyi biliyor. Bizim kadar reel sektörü bildikleri için atacakları adımı buna göre atacaklar. 2-3 puan piyasadaki sıkıntıyı, psikolojik gerginliği alır ama bu bir ay sonraya da bırakılabilir. KOBİ’ler için bir moral indirimi olabilir. Ama bu kadar maliyeti de heba etmemek lazım. Dişimizi sıktık, yüzdük yüzdük kuyruğa geldik noktasında ekonomi yönetiminin atacağı adımda piyasayı iyi yokladığını düşünüyorum” dedi.
“Çok Uzun Süre Bu Program Yapılamaz”
Anadolu Aslanları İşadamları Derneği (ASKON) Başkanı Orhan Aydın, 150 puan indirim beklediğini belirtirken, Türkiye Giyim Sanayicileri Derneği (TGSD) Başkanı Ramazan Kaya, indirimin bu ay değil, ocakta başlamasını öngördüğünü ifade etti. Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel, “Sanki inecek gibi geliyor. İnerse niyet gösterilir. İnerse piyasada da büyük oynama olmaz çünkü alternatif araçlarda yüzde 45-46 getiri yok” yorumunu yaptı. Türkiye Makina Federasyonu Başkanı Adnan Dalgakıran ise, “Mesele enflasyonun tek haneye inmesi, faizin de tek hanelere inmesi. Bu yolda gidiliyor mu, gidilmiyor mu? Gidişatı göstermesi açısından genel yol haritasına bakınca bilançolar zararda. Çok uzun süre bu program yapılamaz. Bir hafta antibiyotik verilir, bir yıl veremezsin. Çalışan memnun değil, işveren zarar ediyor. İhracatçı bu parayı koyamıyor. İthalle işi olmayan, peynir satanın enflasyondan dolayı hoşuna da gider. Zararı global şirketler görüyor. Kimle konuşsam ‘Alacak biri olsa şirketi satacağım’ diyor” ifadelerini kullandı.
İstanbul Sanayi Odası (İSO) Meclis Üyesi İsmail Gülle de, “İndireceği kanaatindeyim çünkü son veriler bu yönde. Avrupa ve ABD de faizlerde indirime gitti. Enflasyondaki iyileşmeye paralel hareket edilmesi ve 2-2,5 puanla başlatılması gerektiğini düşünüyorum. Kaçırılırsa daha sonra zorlanılır. Eğer önümüzdeki sene hedefler tutturmak istiyorlarsa, şimdiden başlamaları gerekiyor. Bunun da laf olsun diye bir puan, 1,5 puan gibi değil de 2,5 puan gibi olmasını bekliyorum. Piyasa da zaten bunu satın aldı gibi hem moral açısından hem de hedefler açısından kesinlikle bir indirime ihtiyaç var” dedi.
Genel Kanı 2,5 Puan İndirim
İstanbul Ticaret Borsası (İTB) Başkanı ve Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Ali Kopuz, TCMB’nin sembolik de olsa bir indirim yapacağını düşündüğünü belirtti. Ege İhracatçı Birlikleri Koordinatör Başkanı Jak Eskinazi, “Sınırlı oranlarda da olsa sembolik bir indirim bekliyorum” derken, İSO Meclis Üyesi Ali Sami Aydın, “2,5 puan indirim bekliyorum” dedi. İstanbul Tekstil ve Hammaddeleri İhracatçıları Birliği Başkan Yardımcısı Fatih Bilici, “2,5 puan indirir” tahmininde bulundu. İstanbul Hububat Bakliyat ve Yağlı Tohumlar İhracatçıları Birliği Başkanı Kazım Taycı da “İnşallah indirim olur” temennisinde bulundu. Ancak İstanbul Deri ve Deri Mamulleri İhracatçıları Birliği Başkanı Güven Karaca, farklı bir görüş belirterek, “İndirim olmasını istesek de indirmemesi gerektiğini düşünüyorum” dedi. Karaca, “Sanayici, ihracatçı olarak elbette yatırım ve üretim ortamının iyileşmesini istiyoruz. Bu faiz oranlarını aşırı yüksek buluyoruz. Acilen finansmana ulaşım maliyetlerinin geriye çekilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Bu bağlamda faiz indiriminin başlaması ve dengeli şekilde düşmesi talebimizdir. Ancak, bu faiz yükseltme ve uzun süre yüzde 50’li seviyelerde kalma politikasına neden ulaştığımızı dikkate almak gerekir. Yüksek enflasyon sebebiyle. Faiz indirmek için enflasyonun düşmüş olması veya düşüş eğiliminde olması gerektiğini düşünüyorum. Ekonomi yönetimimizin karar vermesi gereken şey, doğru zaman olup olmadığıdır. Muhtemelen faiz indirimi bu ay gelecektir ama doğru zaman bu ay mı emin değilim. Yüksek enflasyondan sanayici yeterince negatif etkilendi. Ardından çok hızlı yükselen faiz oranlarından sanayici negatif etkilendi. Dolayısıyla bu kadar çile çekilmişken hızlı hamleler, piyasa baskılarıyla hareket etmemek gerektiğini düşünüyorum. Amaç faizi ve enflasyonu koordineli bir şekilde düşürmek. Bu hedef doğrultusunda ekonomi yönetimimizin bütün parametreleri inceleyerek doğru karar vereceğini düşünüyorum” şeklinde konuştu.
Piyasa Anketleri İndirim Diyor
Kasımp ayı sonunda Antalya’daki etkinlikte konuşan İş Bankası Genel Müdürü Hakan Aran, TCMB’nin aralık ayında 2,5 puanlık faiz indirimini hâlâ masada ve ihtimal dahilinde gördüğünü açıkladı. TCMB’nin düzenlediği piyasa katılımcıları anketinin aralık ayı sonuçlarında bir hafta vadeli repo ihale faiz oranı cari ay sonu beklentisi bir önceki anket döneminde yüzde 50,00 iken, bu anket döneminde yüzde 48,51 olarak kaydedildi. Piyasa katılımcılarının beklentilerine göre aralıkta 150 baz puanlık bir indirim olası görünüyor. Foreks Haber anketine katılan 25 ekonomistin 7’si gösterge faizin 150 baz puan, 7’si 250 baz puan, 4’ü 200 baz puan, 4’ü ise 100 baz puan indirileceğini öngördü. 3 ekonomist ise haftalık repo faizinin yüzde 50 seviyesinde sabit kalacağı görüşünde. Bloomberg HT’nin aralık ayı faiz kararına ilişkin anket sonuçlarına göre TCMB’den 150 baz puan faiz indirim bekleniyor.
Yabancılar İndirime Temkinli Yaklaşıyor
Yurtiçi finans piyasalarındaki beklentiler indirim yönünde olsa da Goldman Sachs, piyasadaki genel beklentinin aksine aralık toplantısında politika faizinin yüzde 50’de tutulacağını tahmin etti. Banka ekonomistleri Clemens Grafe ve Başak Edizgil imzalı 20 Aralık tarihli raporda, aralık ayında olası bir faiz indiriminin erken bir indirim olabileceğine dikkat çekildi. Aralık ayı başında açıklanan kasım enflasyonu sonrası yayınlanan notta, Türkiye’de bu ay faiz oranlarında bir indirime gidilmesinin olası görünmediğini yazan Capital Economics’ten Nicholas Farr, “Faiz indirimlerinin 2025 yılının ilk çeyreğinde başlayacağı yönündeki tahminimizi koruyoruz” dedi. HSBC Global Research, mevcut veriler ışığında TCMB’nin bu yıl faiz oranlarını değiştirmeyeceğini bildirdi. Ancak, aksi yönde bir beklentiye sahip yabancı kuruluşlar da mevcut. Kasım enflasyonu sonrası bir not yayınlayan Morgan Stanley, “TCMB’nin son iletişimi ışığında, bugünkü verinin aralık ayında ölçülü bir faiz indirimi ile uyumlu olduğunu düşünüyoruz” açıklamasını yaptı. Kurum, geçen haftaki notunda ise “TCMB’nin son iletişimini göz önünde bulundurarak, faiz indirimlerinin 200 baz puanlık bir indirimle başlamasını bekliyoruz” dedi. Kurum indirim beklese de, “Daha yüksek reel faizler dövizi desteklemeye devam edecektir” notunu düşmeyi ihmal etmedi. Deutsche Bank raporunda, TCMB’nin faiz indirimine gitmesinin beklendiği, “Reel faiz tamponunun mevcut seviyesi, TCMB’ye gevşeme döngüsünü ölçülü bir hızda başlatması için alan sunmakta” ifadeleriyle belirtildi. Banka, daha önce 250 baz olarak ortaya koyduğu tahmini geçen hafta 150 baz puana revize etti. “Art arda beş ay süren yukarı yönlü enflasyon sürprizlerinin ardından, TCMB’nin bu ay ölçülü bir faiz indirimi yapması muhtemel” diyen JPMorgan, 2025 ilk çeyrekte TCMB’den üç adet 150 baz puanlık indirim beklediğini duyurdu.
