Rekabet ve Tüketici Koruma: 2024 Yılı Cezaları
Rekabet Kurulu, 2024 yılında aldatıcı reklamlar ve haksız ticari uygulamalar nedeniyle toplamda 277 milyon liranın üzerinde para cezası uyguladı. 16 Ocak 2025 tarihinde gerçekleştirilen 353 sayılı toplantısında, tüketicileri yanıltan reklamların yanı sıra bilgi eksikliklerini istismar eden ticari uygulamalar detaylı bir şekilde incelendi. Bu ayki toplantıda ele alınan 209 dosyadan 189’unun mevzuata aykırı olduğu belirlendi.
Bu çerçevede, 1 dosya için tedbiren durdurma kararı alınırken, 188 dosya için reklam durdurma cezaları verildi. Toplamda 29 milyon 136 bin 384 lira idari para cezası kesildi. Ayrıca, tüketici mağduriyetlerinin önlenmesi amacıyla aykırı bulunan 10 dosyaya erişim engeli idari tedbiri uygulandı.
Finansal Piyasalar Üzerine Öne Çıkan İncelemeler
Toplantıda, tüketicilerin çevre konusundaki hassasiyetlerinin istismar edilmesini engellemek amacıyla bankacılık sektöründeki çevresel beyanlar gözden geçirildi. Yapılan incelemede, enerji kimlik belgesi olan konutlara yönelik “yeşil konut kredisi” ve elektrikli ile hibrit araçlar için sunulan “yeşil taşıt kredisi” gibi kredi reklamlarının ana vaadinin net ve anlaşılır bir şekilde belirtilmesi gerektiği vurgulandı. Ancak reklamlarda, faiz oranları veya ücret muafiyeti gibi avantajlardan bahsedilmesine rağmen, bu avantajlarla ilgili yeterli bilgilendirmenin yapılmadığı tespit edildi.
Ayrıca, çevreye duyarlılık konusunda “cazip” ve “uygun” faiz oranlarından bahsedilmesine rağmen, uygulamada standart kredilerle bir farklılık görülmediği ve yapılan çevresel eylemlerin etkisinin gerçekte olduğundan daha fazla olduğu izlenimi yaratıldığı belirlendi. Bu nedenle, bu aykırılıkları içeren reklamlara ilişkin olarak 10 banka hakkında reklamların durdurulması cezası verildi. Ayrıca, finansal piyasalara yönelik birlik ve sivil toplum kuruluşlarına bilgilendirme yapılması kararlaştırıldı.
Tüketicilerin Eksiksiz ve Doğru Bilgilendirilmesi
Finansal sözleşmelere taraf olan tüketicilerin en uygun kredi teklifini seçebilmesi ve sektörde adil rekabetin sağlanabilmesi için kredi reklamlarında faiz ve kar payı dışında tüm ücret, komisyon ve masrafların belirtilmesi gerekmektedir. Ayrıca, kredinin toplam maliyeti ve yıllık maliyet oranı bilgileri, reklamın ana mesajında yer almalıdır. Bu bağlamda, Reklam Kurulu, bir finansman şirketinin araç kampanyası reklamında, faiz oranlı kredinin şartı olarak alınan katılım ücretinin ana mesajda yer almadığını ve bu ücretin dahil olduğu yıllık maliyet oranı bilgisinin verilmediğini tespit etti. Böylelikle, tüketicilerin kredinin gerçek maliyetinin gizlendiği belirlendi. Bu gerekçelerle, söz konusu reklamların durdurulmasına karar verildi.
