Yerli Malı Belgesi ve Yazılım Ürünleri İçin Şartlar
Yerli malı belgesi almak için gereken şartlar, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından hazırlanan yeni ‘Yerli Malı Tebliği’ ile Resmi Gazete’de yayımlanmıştır. Bu tebliğ, yerli malı belgesi almak isteyen firmalar için gerekli olan usul ve esasları belirlemektedir. Tebliğ, ayrıca idarelerin Kamu İhale Kanunu kapsamındaki alımları ile Bakanlığın yerli malına ilişkin diğer düzenlemelerini de kapsamaktadır.
Yerli Katkı Oranı
Önceki tebliğ, sanayi ürünlerinin yerli malı olarak kabul edilebilmesi için aranan şartları düzenlerken, yeni tebliğle birlikte yazılım ürünleri de bu kapsamda değerlendirilmeye alınmıştır. Yazılım ürünlerinin yerli malı sayılabilmesi için yerli katkı oranının en az yüzde 51 olması gerekmektedir. Ayrıca, bu ürünler için Bakanlık tarafından verilen Teknolojik Ürün Belgesi’ne sahip olunması zorunludur.
Sanayi ürünlerini oluşturan girdiler için “zorunlu yerli girdi listesine” göre yerlilik şartı aranacaktır. Eğer girdiler, başvuru sahibi üretici tarafından üretiliyorsa yerli malı belgesi aranmamakla birlikte, en az yüzde 51 yerli katkı oranına sahip olmaları gerekecektir. Ancak, girdiler başka bir üreticiden temin ediliyorsa, bu girdilerin yerli malı belgesine sahip olması şarttır.
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Ürünleri İçin Yerli Malı Şartları
Gıda, tarım ve hayvancılık ürünleri için yerli malı şartlarına ilişkin de önemli düzenlemeler yapılmıştır. Bu kapsamda, Kapalı Ortamda Bitkisel Üretim Kayıt Sistemi Yönetmeliği uyarınca Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından belgelendirilen üreticilerce üretilen ürünler yerli malı
Hayvansal ürünler için ise, Tarım ve Orman Bakanlığı kayıt sistemlerine kayıtlı olan, Türkiye’de doğan veya yetiştirilen canlı hayvanlar ve bu hayvanlardan elde edilen ürünler yerli malı olarak sayılacaktır. Ürünün tamamen Türkiye’de üretilmiş, yetiştirilmiş veya üretim sürecinin önemli aşamalarının Türkiye’de gerçekleşmiş olması gibi şartlar da aranacaktır. Ayrıca, toplayıcılık faaliyeti kapsamında bitkisel ve hayvansal kaynaklı ürünlerin Türkiye’de toplanması, avcılık faaliyeti çerçevesinde hayvansal ürünlerin Türkiye’de veya Türk kıta sahanlığında avlanması gerekmektedir. Ayrıca, Türkiye’de çıkarılan madenler ve madencilik ürünlerinin yerli malı sayılabilmesi için, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı veya yetkili kurumlar tarafından ruhsatlandırılmış işletmelerce Türkiye’de ve kıta sahanlığında çıkarılması veya üretilmesi şartı aranmaktadır. Tebliğ ile birlikte “yerli katkı oranı”nın hesaplanma yöntemi belirlenmiş ve “yerli malı belgesi sınıfı” oluşturulmuştur. Buna göre: Yerli malı belgesi almak isteyen üreticiler, üretim hesaplarına uygun şekilde “yerli katkı oranı hesap cetvelini” düzenleyeceklerdir. Üreticilerin cetvellerinin ve üretim hesap belgelerinin mali uzmanlar tarafından kontrol edilmesi ve onaylanması gerekmektedir. Başvurular, yerli malı belgesini düzenleyecek ilgili oda veya borsaya, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) veya Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) tarafından oluşturulan çevrim içi sistem üzerinden yapılacaktır. İlgili sisteme e-Devlet kapısı aracılığıyla giriş yapılması gerekecektir. Tebliğin yürürlüğe gireceği 1 Ocak 2026 tarihinden önce TOBB veya TESK’e bağlı oda veya borsa tarafından düzenlenen yerli malı belgeleri, geçerlilik süresinin sonuna kadar kullanılabilecek. Bu tarihten önce “eksper” olarak görevlendirilen kişilerin yetkileri, yürürlük tarihinde sona erecektir. Ayrıca, 13 Eylül 2014 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan eski Yerli Malı Tebliği (SGM 2014/35) yürürlükten kaldırılmıştır.Sınıflandırma Oranları
TOBB ve TESK İşbirliği
