Özlem SARSIN
Ege Giysi Sanayicileri Derneği (EGSD) Yönetim Kurulu yeni başkanı Yasin Akçakaya, 2026 yılının son çeyreğinden evvel dal için olumlu bir beklenti içinde olmadıklarını söyledi. DÜNYA’ya açıklamalarda bulunan Akçakaya, kesimin 2025 yılına çok da parlak başlamadığını lisana getirerek, ocak-şubat ve mart aylarının beklentilerin gerisinde kaldığını söz etti.
Yaz aylarına girmeden dönemden kaynaklanan bir hareketlilik yaşanacağını belirten Akçakaya, 2026 yılı son çeyreğine kadar çok olumlu bir gidişat beklemediklerini vurguladı. 2025 yılı ihracatının da 2024 yılı sayılarının bir ölçü altında ya da birebir biçimde gerçekleşmesini beklediklerini kaydeden Akçakaya, markalaşma sağlayabilmek, katma bedelli üretim yapabilmek için bölümün kur politikalarından, kredi faiz oranlarının düşürülmesine kadar pek çok alanda desteklenmesi gerektiğini tabir etti.
“İstihdam geriledi”
Türk dokuma ve hazır giysi sektörünün lokomotif sektörlerden biri olduğunu, ihracatta kilogram fiyatında Türkiye ortalamasının çok üzerinde bir sayıya sahip olduklarını lisana getiren Akçakaya, “Şubat ayı prestiji ile hazır giysi ihracatımız tarafında bilhassa bir gerileme var. Ege Bölgesi genelinde bir evvelki yılın tıpkı periyoduna nazaran yüzde 10 oranında düştü. Ancak nisandan sonra sezonsal durumlardan dolayı bir kıpırdanma bekliyoruz.
Dış pazarların daralması, ekonominin bu biçimde ilerlemesi, kur siyasetinin sonuçları vs. hepsini topladığınız vakit bölümün yara almaması mümkün değil. Bölümümüz çok büyük bir sektör. 2 yıl öncesine kadar 1 milyon 200 bin çalışan varken bugün 900 binlere geriledik. Bu yıl istihdamda bir artış da beklemiyoruz” dedi.
Sektörün, gelinen noktada krizlerden ve pazar daralmalarından daha fazla etkilenmeye başladığını lisana getiren Akçakaya, “Sektörümüze 15 yıldır talepler arttığı için çok önemli yatırımlar yapıldı. Şu anda büyüyen yatırımlarla birlikte, pazar daralınca ve krizle karşı karşıya kalınınca, bu durum krizi çok daha fazla ağır hissetmemize sebep oldu. Maliyetlerimiz, genel sarfiyat kalemlerimizdeki yükselişlerden çok önemli etkileniyor.
Bu da fiyat siyasetimizi maalesef ki çok rekabetçi kılamıyor. Hasebiyle fiyat, dış pazarda rekabetçi olabilmek için en büyük etken. Fakat müşterinin birinci baktığı kriter fiyat olduğu için sipariş alamaz noktaya geliyoruz. Döviz bazında işçilik maliyetlerinin yükselmesi, genel masrafların yükselmesi bu durumda değerli bir etken. Döviz kurunun enflasyon oranında artmamasından ötürü da en büyük badireyi ihracatçı yaşıyor. Döviz bazında genel masraflarımız çok fazla arttı. Bunları satış fiyatlarımıza da yansıtmamız gerekiyor lakin yansıttığımızda da sipariş alamıyoruz, müşteri kaybediyoruz. Dal önemli manada müşteri kaybetti zaten” diye konuştu.
“Döviz kuru enflasyon oranında artmalı”
Sektörün darboğazdan çıkması için hükümetin üzerine pek çok misyon de düştüğüne işaret eden Yasin Akçakaya, “Öncelikle döviz kurunun enflasyon oranında artması gerekiyor. Biz kurlar çok yükselsin istemiyoruz. Hiçbir vakit istemedik. Bu daima yanlış anlaşıldı. ‘Enflasyon oranıyla paralel olması…’ tüm ihracatçıların daima söylediği bu aslında. Ayrıyeten faiz oranlarının düşmesi ve uzun vadeli kredilerin kesime kullandırılması gerekiyor.
Firmalarımız işletme sermayelerini kaybediyor maalesef. Takviye olunması lazım, bilhassa bizim kesimde, daima ziyan edip kapatmayı düşünenler, kapatmak zorunda olanlar, iflas ve konkordato durumunda olanlar var. Bunların hepsi günün sonunda maalesef bölüme darbe. Zira çok ağır bir emek var bölümümüzde. Kazanımlarımız yok oluyor. Bölümümüzün yaşaması gerekiyor. Bu kadar işgücü yaratan, yatırımlar yapılan ve yıllarca çok emek verilen bir dalın kan kaybı yaşamaması, dayanak olunması lazım ama burada bizim bölümde endüstrici daima yalnız kaldı. Devletle el ele verip krizleri birlikte aşabiliriz. Sanayicimiz elinden gelenin fazlasını yapıyor, çok fazla fedakârlık gösteriyor” dedi.
“Avrupa’da pazar daraldı, kan kaybı yaşıyoruz”
Avrupa’da pazarın yüzde 25-30 oranında daraldığına da vurgu yapan Akçakaya, “Özellikle Almanya son 2 yılda yüzde 30 civarında perakende satışlarında pazar kaybı yaşıyor. Bu da bizleri etkiliyor. Orada pek çok marka iflas etti, kapanmalar oldu. Önemli badireler yaşanıyor Avrupa tarafında. Teğe bir kendi markamızla da pazarın içinde olduğumuz için hissediyoruz ve görüyoruz bu durumu. Avrupa’da yaşanan talep daralması, burada üretimimize kadar yansıyor. Artık markalar, ‘girdi maliyetlerimiz yüksek bir tık daha fazla fiyata satabilirim’ diyemiyor bilakis fiyatları aşağı çekiyorlar. Daralan talebi artırabilmek ismine fiyatları geri çekiyorlar, indirimlere daha erken giriyorlar, bu da biz üreticileri baskılıyor. Çok küçük karlarla, sipariş almaya ve iş yapmaya çalışıyorsunuz lakin her gün artan girdi maliyetlerinizle, Gerçekleşen maliyetlerde maalesef kar göremez oluyorsunuz” dedi.
“Ürünlerimizin kilo kıymeti 15 dolar”
Sanayicinin karsız üretim yaptığını hatta ziyanına ürettiğini tabir eden Akçakaya, “ Müşteriyi kaybetmemek ismine inanılmaz güç sarf ediyoruz. Bu yalnızca hazır giysi ihracatçılarımız için değil tedarikçilerimiz için de geçerli. Tedarikçilerimizde her türlü fedakarlığı gösteriyor. Biz katma pahalı eser satmak zorundayız. Bizim markalaşmamız lazım. Bugün eserlerimizin ihracat kilo kıymeti 15 dolar düzeyinde, Türkiye ortalamasının 10 katıyız. Markalaştığınız vakit bu 80-100 dolarlara çıkıyor. Bugün Türkiye’nin kilo bazında 1,5 dolar ihracatı var. Bunu 15 dolara satan bir kesimiz, 80-100 dolara satma potansiyelimiz de var ve burada yalnızca üreticilerimizin derdi istediği dayanakları görememek. Mevcut krizi bölüm rahat atlatmalı ki beraberinde markalaşmaya vakti, gücü, yatırım gücü olabilsin” dedi.
