Ünlü oyuncu Ayşen Gruda, 1944 yılında İstanbul’un Yeşilköy semtinde, Osmanlı döneminde karargah olarak kullanılan ve Halid Ziya Uşaklıgil’in eserlerini kaleme aldığı köşkte dünyaya geldi. Erman ailesinin ortanca kızı olan Gruda, çocukluğunda tiyatrocu annesinin gölge oyunlarını izleyerek büyüdü. Bu süreçte, Ermeni komşularının taklidini yapması sayesinde yeteneği keşfedildi.
Babasının vefatından sonra lise eğitimini yarıda bırakarak ailesine destek olmak zorunda kalan Gruda, 1962 yılında “Kongre Eğleniyor” isimli vodvilde küçük bir rol alarak Tevfik Bilge’nin turne tiyatrosunda oyunculuk kariyerine adım attı. 1965 yılında ünlü tiyatrocu Yılmaz Gruda ile evlendi ve çiftin Elvan ismini verdikleri bir kızları oldu.
“Domates Güzeli Nahide Şerbet” ile Şöhret Kazandı
Kızı Elvan’ın doğumundan sonra bir süre tiyatrodan uzak kalan Gruda, 1977 yılında televizyon dünyasında “Domates Güzeli Nahide Şerbet” karakteriyle büyük bir çıkış yaptı. Bu karakter sayesinde “Domates Güzeli” olarak anılmaya başlandı. Türk sinemasının az sayıdaki kadın komedyeninden biri olan Gruda, Ertem Eğilmez’in filmlerinin vazgeçilmez bir parçası olarak pek çok ünlü isimle birlikte başrollerde yer aldı. Kemal Sunal, Münir Özkul, Tarık Akan ve Adile Naşit gibi efsanevi oyuncularla çalıştı.
Tiyatro eğitimi almadan, henüz 14 yaşındayken başladığı oyunculuk kariyeri boyunca sayısız filmde rol aldı. 1974’te “Hababam Sınıfı”, 1975’te “Bizim Aile”, “Delisin”, “Bitirimler Sınıfı”, “Bir Araya Gelemeyiz” ve “Hanzo”, 1976’da “Öyle Olsun”, “Aile Şerefi”, “Güngörmüşler”, “Süt Kardeşler” ve “Tosun Paşa”, 1977’de “Çöpçüler Kralı”, “Gülen Gözler”, “Hababam Sınıfı Tatilde”, “İbo ile Gülşah”, “Şabanoğlu Şaban” ve “Sarmaşdolaş”, 1978’de “Avanak Apti” ve “Neşeli Günler”, 1979’da “Doktor”, “Şark Bülbülü”, 1980’de “Renkli Dünya”, 1981’de “Gırgıriyede Şenlik Var”, “Davaro”, “Gırgıriye” ve “Hababam Sınıfı Güle Güle” gibi yapımlarda yer aldı.
Ayşen Gruda’nın Unutulmaz Filmleri
- 1982’de “Çiçek Abbas”, “Doktor Civanım”, “Dolap Beygiri”, “Görgüsüzler”
- 1983’te “Şekerpare”
- 1984’te “Gırgıriyede Büyük Seçim”
- 1985’te “Aşık Oldum”, “Uyanıklar Dünyası”, “Namuslu”, “Fakir Milyoner”, “Şendul Şaban”
- 1986’da “Ağa Bacı”
- 1987’de “Aile Pansiyonu”, “Seyyar Kamil”
- 1988’de “Süper Baba”
- 1993’te “Rumuz Sev Beni”
- 1994’te “Şenlik Var”
- 2003’te “Hababam Sınıfı Merhaba”
- 2006’da “Dünyayı Kurtaran Adamın Oğlu”, “İlk Aşk”, “Hacivat Karagöz Neden Öldürüldü?”, “Keloğlan Karaprens’e Karşı”
Tiyatro, Sinema ve Müzikallerdeki Başarıları
Ayşen Gruda, unutulmaz Yeşilçam filmlerindeki etkileyici karakterleriyle hafızalarda yer etti. Tiyatro oyunları ve müzikallerde de sahne aldı. Televizyon dizileri arasında “Kaygısızlar”, “İbret-i Alem”, “Peri Masalı”, “Cennet Mahallesi” ve “İki Aile” yer aldı. 2008-2018 yılları arasında “Gece Gündüz”, “Kağıt”, “Pazarları Hiç Sevmem”, “Seni Seviyorum Adamım”, “Kötü Kedi Şerafettin”, “Dedemin Fişi”, “Babamın Ceketi” ve Cem Yılmaz’ın “Pek Yakında” filmlerinde izleyiciyle buluştu.
Gruda, 2006 yılında Sadri Alışık Ödülleri’nde, 2010’da Uluslararası Altın Portakal Film Festivali’nde “En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu”, 2012’de İstanbul Film Festivali’nde “Onur Ödülü”, 2015’te ise “52. Uluslararası Antalya Film Festivali”nde “Yaşam Boyu Onur Ödülü” ile taçlandırıldı.
Usta sanatçı, 2017’de “Kırkından Sonra” adlı tiyatro oyununda, 2018’de ise “Sevgili Komşum” filminde performans sergiledi. Ayşen Gruda, 23 Ocak 2019’da 74 yaşındayken hayata gözlerini yumdu ve cenazesi Zincirlikuyu Mezarlığı’na defnedildi.
Elvan Gruda’dan Anlamlı Açıklamalar
Ayşen Gruda’nın kızı Elvan Gruda, sanatçı çocuğu olmanın zorluğuna dikkat çekerek, “Olgunlaştıkça, büyüdükçe çok gurur duyuyorsunuz ama çocukken o sevgi ve ilgiyi paylaşmak, anlamak zaman alıyor. Bir ünlü çocuğu olmak, karakterini ve kişiliğini oluşturmaya çalışan bir çocuk için zorlayıcı bir durumdur.” şeklinde ifade etti.
Elvan Gruda, annesinin Yeşilçam filmlerindeki başarısının temelinde samimiyetin yattığını vurgulayarak, “Türkiye’de her kesimden ailenin bir ferdi gibiydi. Annem sinemaya girdiğinde çok tecrübeli bir tiyatro oyuncusuydu ve komedinin inceliklerini çok iyi biliyordu.” dedi. Ayşen Gruda’nın gözlem yeteneğine de değinen kızı, “Titizdi, disiplinliydi, çok okurdu ve gündemi iyi takip ederdi. Bu tutumunu sinemada da sürdürdü ve sürekli kendini geliştirmeye odaklıydı.” değerlendirmesinde bulundu.
