Nagihan KALSIN
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Türkiye’nin enerji alanında tam bağımsız bir ülke olabilmesi için büyük bir yatırım atağına hazırlanıyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Alparslan Bayraktar, “Enerji Dönüşümü, Yenilenebilir Enerji 2035” toplantısında, 2035 yılına kadar enerji dönüşümü için toplamda 108 milyar dolarlık bir yatırım planladıklarını duyurdu. Bu yeni yatırım ve reform sürecinin detaylarını değerlendiren Atık Yönetimi ve Atıktan Enerji Üreticileri Derneği (TAYED) Başkanı Ali Rıza Öner, gelecek dönemde en fazla yatırımın alternatif enerji kaynaklarına gerçekleştirileceğini belirtti.
Öner, güneş, rüzgar, biyokütle, jeotermal, hidroelektrik, hidrojen ve dalga enerjisi gibi alternatif enerji kaynaklarına milyarlarca dolarlık yatırımların planlandığını ifade ederek, “Alternatif enerji kaynakları Türkiye’yi enerji bağımsızlığına taşıyacak” dedi.
Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları (YEKA) RES-2024 ve YEKA GES-2024 yarışmalarının daha önce Resmî Gazete’de yayımlandığı bilgisini veren Öner, “Toplam 800 megavat gücündeki bağlantı kapasitesinin tahsisi amacıyla güneş enerjisine dayalı 6 yarışma yapılacak. GES’lerle ilgili başvurular, 27 Ocak 2025 tarihinde alınacak. Ayrıca, toplam 1200 megavat gücündeki bağlantı kapasitesinin tahsisi amacıyla 5 rüzgar enerjisine dayalı yarışmanın başvuruları ise 21 Ocak 2025’te gerçekleştirilecek. Her iki yarışma sonucunda rüzgar ve güneş enerjisine milyarlarca dolarlık yatırım yapılacak” şeklinde konuştu.
120 Bin Megavat Kurulu Güce Ulaşılacak
Öner, 2035 yılı dahil olmak üzere her yıl en az 2 bin megavatlık YEKA ihalesinin planlandığını vurgulayarak, Türkiye’nin 2035 yılında 120 bin megavatlık güneş ve rüzgar kurulu gücüne ulaşma hedefini hatırlattı. “Bugün 30 bin megavat olan rüzgar ve güneş kurulu gücünün 4 katına çıkarılarak, 2035’te toplamda 120 bin megavatlık bir kurulu güce ulaşılması hedefleniyor” dedi.
Türkiye’de 113 adet çöp bertarafı yapan tesisin, atıkları elektriğe dönüştürdüğünü kaydeden Öner, bu yöntemle yıllık 1 milyon 80 bin hanenin elektrik ihtiyacının karşılandığını belirtti. Bu tesislerin, gelirlerini elektrik üretimiyle sağladığını ifade eden Öner, “113 tesisin 90’ı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarını Destekleme Mekanizması’ndan (YEKDEM) faydalanıyor. Ancak birçok tesisin YEKDEM süresinin sona ermek üzere olduğunu unutmamak gerekiyor. Destek süreleri sona erecek projelerin, yeni bir fiyatlama mekanizması ile alım garanti süresinin 10 yıl daha uzatılması ve işletme giderlerini karşılayacak bir alım garantisi verilmesi kritik önem taşıyor. Aksi takdirde, birçok firma sözleşme süresi bitmeden bertaraf işini bırakmak zorunda kalabilir” diye ekledi.
Türkiye Jeotermalde Avrupa Lideri
Öte yandan, Türkiye’nin 1.700 megavat kurulu gücü ile jeotermal enerji santrallerinde dünyada dördüncü, Avrupa’da ise birinci sırada yer aldığını belirten Öner, “Günümüzde 165 bin konutun ısıtması jeotermal enerji ile sağlanıyor. 2024 yılı itibarıyla 1.2 milyar dolarlık bir ciro elde edilmesi bekleniyor” dedi. Türkiye’nin jeotermal enerji sektörüne bugüne kadar toplamda 5 milyar dolarlık bir yatırım yapıldığını ifade eden Öner, “Jeotermal enerji ile 700 dönüm sera alanı destekleniyor ve 18 bin dönümlük tarıma dayalı ihtisas OSB projeleri yürütülüyor. Yılda 5 bin ton meyve ve sebze kurutma kapasitesi sağlanıyor. Bu yıl da özel sektörün jeotermal enerjiye yaklaşık 1 milyar dolar yatırım yapması öngörülüyor” dedi.