TIME Dergisi, 2010’da ‘Yılın Kişisi’ seçerek kapağına taşıdığı Facebook’un kurucusu ve CEO’su Mark Zuckerberg’i 11 yıl aradan sonra yine kapak konusu yaptı. Ancak bu kez ‘Facebook silinsin mi?’ sorusu ile kapak olan Zuckerberg’e karşı ABD Kongresi’nin harekete geçmesi gerektiğine dikkat çekildi.
Habertürk’ün aktardığına göre, ABD merkezli TIME dergisi Mark Zuckerberg ve Facebook’u son sayısının kapak konusu yaptı.
Kapakta, Mark Zuckerberg’in resminin üzerinde ‘Facebook silinsin mi?’ ifadesi ve altında ‘İptal’ ve ‘Sil’ seçenekleri ile görselleştirilen dosyada, şirketin eski çalışanı Frances Haugen’in, Facebook’un kamu yararı ile şirket kârı arasında bir çatışma olduğunda kendi çıkarını seçtiği yönündeki açıklamalarına dikkat çekilerek, Facebook’un önceliğinin, nefret söylemiyle ve yalan haberle mücadele değil, kâr etmek olduğunu belirtildi.
TIME Dergisi, Facebook’un kurucusu Mark Zuckerberg’i 2010 yılında da yılın kişisi olarak kapağına taşımıştı. 11 yıl önce ‘Dünyanın değiştiren bir sosyal teknoloji mühendisi’ nitelendirmesi yapılan Zuckerberg, şimdi ise ‘Savaşı kaybediyoruz… Kendini düzeltmeyecek’ denilerek, kapak konusu yapıldı.
TIME’ın ‘Facebook kendini düzeltmeyecek’ başlığıyla verdiği dosya haberde, “Tüm teşvikler, şirketi mevcut rotasında kalmaya yönlendiriyor. Ve yakın tarih, demokrasimizin ve hükümetimizin herhangi bir büyük şirkette dizginlenemeyecek kadar kırılgan olduğu şeklindeki alaycı görüşü destekliyor. Ancak şimdi, Kongre’nin daha fazla eylemsizliğinin, muhtemelen bir veya daha fazla nesil boyunca toparlanamayacağımız felaketlerle sonuçlanacağı bir noktadayız” denildi.
‘Manipüle için de kullanıyor’
Derginin son sayısındaki dosya yazısında yer alan dikkat çekici bazı ifadeler özetle şöyle:
“Zuckerberg gibi CEO’lar, hissedarın çıkarını en üst düzeye çıkarmak için bir yetkileri olduğunu iddia ediyor. Her türlü günahı haklı çıkarmak için kâr ve hissedar değerine odaklanıyorlar. Ancak Zuckerberg, şirketinin verebileceği zarar ve sahip olduğu mutlak kontrol açısından diğer CEO’lardan farklı… Diğer birçok şirket kâr umuduyla Facebook’u taklit ettiğinden, Facebook’u düzeltmek yeterli olmayacak…
ABD ekonomisinin büyük bir kısmı ‘gözetim kapitalizmi’ denilen bir sistemin emirlerine göre işliyor. Gözetim kapitalistleri, kamusal alanlardan ve başkalarının deneyimlerinden ve mülklerinden elde edilen veriler de dahil olmak üzere dokundukları her veri parçası üzerinde mülkiyet hakları iddiasında bulunuyorlar. Gözetim kapitalizminin ekonomisinin gücü, insan deneyimini verilere dönüştürmekten, bu verilerden her insan için modeller oluşturmaktan ve bu modelleri davranışı tahmin etmek ve etkilemek için kullanmaktan geliyor. Reklamverenler bu tahminler için ödeme yapıyor. Gözetim kapitalistleri, modelleri, seçimleri ve davranışları manipüle etmek için de kullanıyor.
‘Demokrasi, gözetim kapitalizminin saldırısı altında’
Akıllı telefonda yaptığımız her şey, yaptığımız her finansal işlem, her yolculuk, her reçete ve tıbbi test, internette veya uygulamalarda yaptığımız her işlem izleniyor ve çoğu, veri pazarında satın alınabiliyor. Şirketler, bu verilerdeki kalıpları aramak için makine öğrenimini ve işlerini geliştirmekte bu kalıpları uygulamak için yapay zekayı kullanıyor. Bu süreçte hiç kimse onların etkisinden ve manipülasyonundan etkilenen insan üzerindeki etkiyi düşünmüyor. Tek amaçları hissedar değerini maksimize etmek. Kişisel özerklik ve demokrasi, gözetim kapitalizminin saldırısı altında.
Günümüzün teknoloji endüstrisi, kuralsızlaştırma çağının ortasında ortaya çıktığı için büyük ölçüde düzensiz. Bu, teknoloji devlerinin seçilmemiş hükümetler gibi davranmasına izin veriyor. Bu haftaki Facebook, Instagram ve WhatsApp kesintisinin etkisinin altını çizdiği gibi, iletişim sistemleri yaşam tarzımızın merkezi haline geldi. Ancak korku ve öfkeyi tetikleyen içeriği güçlendiriyorlar çünkü bunu yapmak kârlarını en üst düzeye çıkarıyor. Korku ve öfke, demokrasiyi baltalayan öfkeyi besliyor.
Tüm teknoloji dünyasında ilgili üç sorunu ele almak için mevzuata ihtiyacımız var: Güvenlik, Gizlilik ve Rekabet. Üzücü gerçek şu ki, denetimsiz teknoloji endüstrisi güvenli olmayan ürünler üretiyor.
Kongre, 21. yüzyıl için antitröst yasalarını güncellemeli. Facebook, Instagram ve WhatsApp’ın altı saatlik kesintisi, tekelin pek çok dezavantajı gibi şunu da ortaya koydu: Bir hizmete mutlak bağımlılık.
Tüm bunlar Mark Zuckerberg’in zihninde doğru olabilir, ancak Facebook’un iş modelinin tasarımı, büyüme ve kârın şirketi yönlendiren tek faktör olduğunu gösteriyor. Son 5 yılın kanıtlarına dayanarak, internet platformlarının demokrasiye ve kendi kaderini tayin hakkına karşı bir saldırı başlattığı söylenebilir. Seçmenler ve politika yapıcılar, güçlerini yeniden ortaya koymak için güçlerini birleştirmedikçe, kazanacakları bir savaş. 2016’dan beri savaşı kaybediyoruz, ancak güç bizde. Soru, onu kullanmaya cesaretimizin olup olmadığıdır.”
