Yeni Asgari Ücret Belirleme Süreci Tamamlanıyor
Türkiye’de yaklaşık 7 milyon çalışanı doğrudan etkileyen ve dolaylı olarak da toplumu ilgilendiren yeni asgari ücretin belirlenmesi sürecinde sona yaklaşıldı. İşçi, işveren ve hükümet temsilcilerinden oluşan Asgari Ücret Tespit Komisyonu, 2025 yılı için geçerli olacak asgari ücreti belirlemek amacıyla dördüncü kez toplandı. Komisyonun ilk toplantısı 10 Aralık’ta, ikinci toplantısı 16 Aralık’ta, üçüncü toplantısı ise 19 Aralık’ta gerçekleştirildi. Dördüncü toplantı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan’ın başkanlığında yapıldı.
Bakan Işıkhan, asgari ücretle ilgili yaptığı açıklamada, toplumsal refahı artırmayı hedeflediklerini vurguladı. 2025 yılı için geçerli olacak asgari ücreti 22 bin 104 lira olarak açıkladı.
Türk-İş’in Toplantıya Katılmama Kararı
Türk-İş Yönetim Kurulu, asgari ücret belirleme süreci ile ilgili gelişmeleri değerlendirerek bir açıklama yaptı. Türk-İş Başkanlar Kurulu, 19 Aralık 2024 tarihinde yapılan olağanüstü toplantıda asgari ücretin 29 bin 583 TL olması gerektiğini ifade etti. Bu teklifi makul ve dengeli bulan Türk-İş, daha düşük bir teklif gelmesi durumunda “masada yer alınmaması” kararı aldığını duyurdu.
Ayrıca, Türk-İş’in teklifine karşılık bugüne kadar ne hükümetten ne de işveren tarafında bir öneri gelmediği belirtildi. Asgari Ücret Tespit Komisyonu, 24 Aralık 2024 günü “karar için” toplantıya çağrıldığında, Türk-İş Yönetim Kurulu bu toplantıya katılmama kararı aldığını ifade etti.
Asgari Ücretteki Talepler
Asgari ücret belirleme maratonunun ilk üç toplantısında rakamlar gündeme gelmemişti. Ancak üçüncü toplantının ardından Türk-İş, asgari ücret talebini açıkladı. Türk-İş, mevcut net asgari ücrete göre yüzde 74 oranında bir artış talep ederek, yeni ücretin 29 bin 583 TL olmasını istedi. Ayrıca, mevcut asgari ücrete önce yüzde 45 oranında enflasyon zammı uygulanmasını, ardından bu rakama yüzde 20 refah payı eklenmesini talep etti. Türk-İş Başkanı Ergün Atalay, bu taleplerinin karşılanmaması durumunda yeni ücrete imza atmayacaklarını açıkça belirtti.
Asgari ücret masasında yer almayan DİSK, asgari ücret ile ilgili taleplerini de dile getirdi. DİSK, asgari ücretin en az yoksulluk sınırının yarısı civarında olması gerektiğini ifade etti. Türk-İş’in verilerine göre, Kasım ayı itibarıyla yoksulluk sınırı 66 bin 976 TL olarak belirlendi. Bu durum, DİSK’in talebinin yaklaşık 33 bin 500 TL seviyesinde olduğunu gösteriyor.
İşveren Temsilcilerinin Sinyalleri
Asgari ücret belirleme sürecinde işveren kesimini temsil eden TİSK’ten ise henüz net bir rakam sinyali gelmedi. TİSK Genel Sekreteri Akansel Koç, ilk toplantının ardından yaptığı açıklamada, sürecin sadece işverenleri değil, aynı zamanda çalışanların alım gücünü de göz önünde bulundurarak yönetileceğini belirtti. Sürecin en hızlı şekilde sonuçlanmasını istediklerini vurguladı.
Masada yer almayan işveren örgütlerinden en dikkat çekici talep MÜSİAD’dan geldi. MÜSİAD Başkanı Mahmut Asmalı, asgari ücrette yüzde 25’in üzerinde bir artışın doğru olmadığını ifade etti. İTO Başkanı Avdagiç ise, ücret artışlarının “hedeflenen enflasyon” göz önünde bulundurularak yapılması gerektiğini belirtti.
Ekonomi Yönetiminden Gelen Mesajlar
Asgari ücret sürecinde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve ekonomi yönetiminden çeşitli açıklamalar geldi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, sabit gelirli grupların durumunu en iyi seviyeye çıkarmak istediklerini belirtti. Ayrıca, enflasyonu arzu edilen seviyeye düşürememiş olsalar da ekonomik programı bozmayacaklarını vurguladı.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, asgari ücretin dengeli bir yapıda olması gerektiğini ve verimliliği artırarak çalışanların refahını artırmayı hedeflediklerini ifade etti. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, asgari ücretin bu yıl enflasyonun üzerinde kalacağına dair mesajlar verdi.
Çalışanların Durumu
Türkiye’de asgari ücretle çalışan yaklaşık 7 milyon kişi bulunuyor. Ancak, asgari ücretle yakın bir ücretle çalışanlar da göz önüne alındığında, toplumun geniş bir kesimini etkiliyor. DİSK-AR’ın TÜİK Hanehalkı İşgücü Araştırması’na göre, Türkiye’deki her 100 çalışandan 83’ü asgari ücretin yüzde 50 fazlası ve altında bir ücret alıyor. Bu da yaklaşık 25 bin 500 lira seviyesine işaret ediyor.
2023 yılında yıllık ortalama asgari ücretin yaklaşık yarısı olan 4 bin 500 TL ve daha az bir ücretle çalışanların sayısı 1 milyon 595 bin kişi olarak belirlendi. 7,6 milyon işçi asgari ücrete erişemedi. Ücretli çalışanların yüzde 83’ü, yani 14,4 milyon kişi asgari ücretin yüzde 50 fazlası ve altında bir gelir elde ediyor.
Yabancı Kurumların Tahminleri
Asgari ücret ile ilgili yabancı kurumlar da çeşitli tahminlerde bulundu. Morgan Stanley, asgari ücretteki artış beklentilerinin hâlâ yüzde 35’in altında olduğunu belirtirken, daha büyük bir artış olasılığının da göz ardı edilemeyeceğini ifade etti. Deutsche Bank ise asgari ücretin yüzde 30 oranında artırılacağını öngörüyor ve bu varsayıma göre 2025 yıl sonunda enflasyonun yüzde 25,4’e gerileyeceğini tahmin etti.
