Türkiye’nin tarım ve besin bölümü önderleri Bloomberg HT Sürdürülebilir Besin ve Tarım Doruğu programında bir ortaya geldi.
Bloomberg HT Sunucusu Pelin Yantur’un moderatörlüğünde “Sürdürülebilir Tarımın Finansmanı” oturumu, DenizBank KOBİ Bankacılığı, Tarım Bankacılığı ve Kamu Finansmanı Kümesi Genel Müdür Yardımcısı Engin Eskiduman’ın iştirakiyle gerçekleşti.
Engin Eskiduman Türkiye’nin tarım alanında potansiyelin çok değerli olduğunu söz ederek kelamlarına başladı. Türkiye’nin Avrupa’da en büyük tarım iktisadına sahip ülke olduğunu belirten Eskiduman, 20 yıl evvel Türkiye’nin 4-5. sırada olduğunu ve 20 yılda nelerin değiştiğini ve ülkemizin doruğa çıktığına değindi.
Türkiye daha katma bedelli eserler yetiştirmeye, tarla tarımından bahçe tarımına evrilmeye başladı. Yani tarlasını sera yaparak, katma eserlere geçti ve randımanını artırdı.
Eskiduman, Türkiye’nin 19,8 milyon hektar dikili tarım toprağı olduğunu, nadasa bırakılanlarla birlikte bunun 24-25 milyon düzeyine çıktığını belirtti. Avrupa’da ise 160 milyon hektar tarım yeri var olduğunu tabir eden Eskiduman, Türkiye’nin Avrupa içindeki hissesinin da epeyce kıymetli olduğunu vurguladı.
“Finansamana erişim değerli noktalardan biri”
Türkiye’nin Avrupa’da doruğa çıkmasının ardındaki en değerli faktörlerden biri çiftçinin finansmana erişimi.
Eskiduman’a nazaran, katma kıymetli eserlere geçerken Türkiye’nin en büyük talihi çok farklı iklimlere sahip olması ve eser desenindeki çeşitlilik. Son 20-25 yılda Türkiye’nin katma bedelli eserlere yönelip Avrupa’da tepeye çıkmasının ardındaki en kıymetli faktörlerden biri ise finansman, yani çiftçinin finansmana erişimi.
Eskiduman finansman konusunda şunları söyledi, “2002 yılında bankalar tarafından çiftçiye sunulan 2,2 milyar dolarlık kredi finansmanı varken bugün geldiğimiz noktada, 27 milyar doların üzerinde bir finansman var.”
Bu finansman sayesinde çiftçinin daha teknolojik eserler kullanıp daha ülkü gübreler, daha çeşitli tohumlar getiriyor olması gerektiğini de kelamlarına ekledi. Katma bedelli eserler konusuna bir örnek veren Eskiduman, Endonezya’nın Türkiye’den yüzde 30 daha fazla ziraî ekilebilir yere sahip olduğunu fakat ziraî GSYH olarak Türkiye’nin Endonezya’nın 2,5 katına eşit olduğunu açıkladı.
Bankaların esnek olmalı
Eskiduman bankaların siyasetlerini değerlendirirken kelamlarına şöyle başladı, “Bankaların çiftçilere esnek olması gerek zira çiftçinin hayatı esnek. Örneğin ayakkabı üretmeye başlasanız her ay geliriniz masrafınız cironuz çok rahat projekte edilebilir. Tarım bu türlü değil. Tarımda bir ekim yapıyorsunuz 1 yıl sonra eseri alıyorsunuz ya da bahçe yatırımında 3 yıl sonra toplayabiliyorsunuz eseri.”
Hasat devrine yani nakit akışına uygun bir finansman modeli geliştirilmesi gerektiğini vurgulayan Eskiduman, çiftçinin borcuna sağdık olduğunu ve Türkiye’de en düşük sıkıntılı kredinin tarımda olduğunun da altını çizdi.
