Jülide YİĞİTTÜRK GÜRDAMAR’ın Değerlendirmesi
Merkez Bankası, geçen yılın son toplantısında politika faizini 250 baz puan indirdi. Bu indirim sonrasında bankaların mevduat ve kredi faizleri üzerinde nasıl bir değişim olacağı büyük bir merak konusu oldu. Özellikle bireysel krediler, ihtiyaç kredileri, konut kredileri ve taşıt kredileri gibi alanlarda faiz indirimlerinin gerçekleşip gerçekleşmeyeceği dikkatle izleniyor.
DÜNYA’ya bilgi veren bankacılara göre, Merkez Bankası’nın bu yıl içinde politika faizinde yapacağı indirimler, mevduat ve kredi faizlerine kademeli ve banka bazında yansıyacak. Politika faizindeki indirimlerin etkisi, zamanla ortaya çıkacak. Ancak mevcut kredi büyüme kısıtlamaları nedeniyle, politika faiz indiriminin geçişkenliği oldukça sınırlı kalacak.
Merkez Bankası verilerine göre, 27 Aralık 2024 itibarıyla ihtiyaç kredi faizi yüzde 70, taşıt kredi faizi yüzde 36, konut kredi faizi ise yüzde 40 civarında seyrediyor. Üç aya kadar vadeli mevduat faiz oranı yüzde 59 seviyelerinde bulunurken, ticari kredi faizleri yüzde 55,55 düzeyinde.
Sıkılaştırma Adımları Düşüşü Sınırlandıracak
Politika faiz indirimine ilişkin açıklamalarda bulunan bir bankacılık kaynağı, Merkez Bankası’nın faiz indirimlerinin mevduat faizlerine yansıyacağını; ancak bunun katsayısının zaman içinde değişebileceğini belirtti. Kaynağın verdiği bilgilere göre, mevduat faizleri için başlangıçta daha düşük bir yansıma olacak. Örneğin, 250 baz puanlık bir faiz indirimi, mevduat faizlerinde 125 baz puan olarak karşılık bulabilir. Zamanla, dezenflasyonun seyrine bağlı olarak sonraki faiz indirimlerinin etkisi de artabilir.
- İlk etapta 250 baz puanlık faiz indirimi, mevduat faizlerinde 125 baz puan olarak yansıyabilir.
- Sonraki 250 baz puanlık indirimlerin etkisi ise 175-250 baz puana kadar ulaşabilir.
Bankacılar, kredi faizlerindeki geçişkenliğin daha farklı olacağını belirtiyor. Merkez Bankası’nın sıkılaştırma adımları, geçişkenliğin düşük olmasına yol açacak. Bankacılık kaynağı, mevcut durumda Merkez Bankası’nın kısıtlayıcı kredi politikaları uyguladığını ve bu durumun kredi arzını sınırlayacağını vurguladı.
Bankacılar, konut kredisi gibi alanlarda iddialı olmayan bankaların, agresif bir faiz değişikliği yapmayacaklarını ifade etti. Buna rağmen, politika faiz indirimlerinin kredi ve mevduat faiz oranlarına sınırlı bir şekilde yansıyacağı düşünülüyor. Ancak, bankacılık sektöründen 2025 yılı için umutlu olunuyor. Bankacılara göre, bu yıl bankaların net faiz marjı artacak ve kârlılıkları yükselecek.
Şirketlerin Döviz Kredi Talebi YP’de Limiti Sıkılaştırdı
Merkez Bankası, geçen hafta yabancı para (YP) kredilerde aylık büyüme sınırını yüzde 1,5’ten yüzde 1’e düşürdü. Türk lirası ticari kredilerde ise yüzde 2 olan aylık büyüme sınırı farklılaştırılarak KOBİ kredileri için yüzde 2,5, diğer ticari krediler içinse yüzde 1,5 olarak uygulamaya kondu. Bankacılara göre, yabancı para ticari kredilerdeki sıkılaştırmanın arkasında finansal istikrar kaygısı yatıyor.
Merkez Bankası, kontrollü esnek kur rejiminden çıkıldıktan sonra kur hareketlerinin şirket bilançolarında ek bir risk oluşturmasını istemiyor. Bu durum, bankaların varlık kalitesini olumsuz etkileyebilirken, kur geçişkenliği ile fiyat istikrarı da tehlikeye girebilir. Ayrıca, firmaların döviz talep etmesi, kurda yukarı yönlü riskler oluşturabilir.
2023 Ekim ayında 125,5 milyar dolara kadar gerileyen yabancı para kredi stoku, son dönemde şirketlerin artan talebi ile 168 milyar dolara kadar yükseldi. Bankacılar, TL tarafında seçici bir sıkılaştırma olduğunu belirtiyor. Büyük şirketler dışarıdan Eurobond gibi araçlarla fon bulabilirken, KOBİ’lerin bu alanda daha sınırlı imkanlara sahip olduğunu ifade ediyorlar.
