Tüketiciyi Koruma Önlemleri ve Denetimler
2024 yılı itibarıyla tüketici mağduriyetlerinin önlenmesi amacıyla gerçekleştirilen denetimlerde önemli bir artış gözlemlendi. Tüketicilerin sağlık ve güvenliğini koruma, ekonomik çıkarlarını savunma amacıyla çok çeşitli konularda, finansal işlemlerden mesafeli sözleşmelere kadar, 283 bin 131 firmada kapsamlı denetimler yapıldı. Bu denetimlerin sonucunda toplamda 4 milyar 377 milyon lira idari para cezası uygulandı.
Tüketicilerin, sözleşmelerde zayıf taraf olarak korunması ve mağduriyetlerin önüne geçilmesi için 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da önemli değişiklikler yapıldı. Bu değişiklikler arasında, aldatıcı ve yanıltıcı reklamlara karşı daha etkin bir mücadele sağlamak amacıyla Reklam Kurulu’na erişim engeli getirme yetkisi tanındı. Ayrıca, satış sonrası hizmetlere ilişkin ceza tutarlarının artırılması, caydırıcılığı sağlamak adına önemli bir adım oldu.
Tüketicilere kredi sözleşmelerini dijital ortamda yapabilme imkanı sunuldu. Aldatıcı reklamlara karşı caydırıcılık sağlanması amacıyla Reklam Kurulu’na, cezaları 10 katına kadar artırma yetkisi verildi. Yargının iş yükünü hafifletmek ve kamu alacaklarının tahsilatını hızlandırmak için Reklam Kurulu cezaları uzlaşma kapsamına alındı. Türkiye’de, ekonomik büyüklüğü 550 milyon dolar olan doğrudan satış sektörü, büyük oranda kadınlardan oluşan 2 milyondan fazla kişiyi doğrudan satıcı olarak istihdam ediyor. Bu sektör, düzenlemelerle birlikte Türkiye’nin Avrupa Birliği’nden (AB) önce doğrudan satışları özel olarak düzenleyen ülke olmasını sağladı.
Fiyat Etiketi Yönetmeliği’ndeki Değişiklikler
Lokanta, restoran, kafe, pastane ve benzeri yiyecek ve içecek hizmeti sunan işletmelerde, tarife ve fiyat listelerinin iş yerinin giriş kapısının önüne ve hizmet sunulan masaların üstüne, tüketicilerin kolaylıkla görebileceği ve okuyabileceği şekilde asılması zorunlu hale getirildi. Bu düzenleme ile tüketicilerin önceden doğru ve eksiksiz bir biçimde bilgilendirilmesi hedefleniyor.
Mesafeli satışlarda gerçekleşen iade işlemlerinde kargo ücretlerine ilişkin düzenlemelerin yürürlüğü ise 1 yıl ertelendi. Bu kapsamda, cayma hakkının kullanılabileceği mal ve hizmetlere dair sınırlamalar ve iade masraflarının tüketici tarafından sözleşmeyle karşılanabileceğine dair hükümler, 1 Ocak 2026 itibarıyla yürürlüğe girecek.
Yenilenmiş Ürünlerdeki Düzenlemeler
Yenilenmiş Ürünlerin Satışı Hakkında Yönetmelik’te yapılan değişikliklerle, bu tür ürünlerin ülke genelinde yaygınlaşmasını sağlamak amacıyla yeni düzenlemeler hayata geçirildi. Yenileme merkezlerine, şubelerinin yanı sıra, yenileme yetkisi verecekleri TSE hizmet yeterlilik belgesine sahip ticari işletmeler aracılığıyla da yenileme faaliyeti yürütme imkanı tanındı. Mevzuata aykırı işlem yapan yenileme merkezlerinin yetki belgelerinin askıya alınmasına yönelik hüküm de getirildi.
Cep telefonu gibi elektronik kimlik bilgisine sahip kullanılmış ürünlerle ilgili bilgilerin, Bakanlık tarafından oluşturulacak bir sisteme kaydedilmesi zorunlu hale getirildi. Ayrıca, İş Yeri Dışında Kurulan Sözleşmeler Yönetmeliği’nde yapılan değişikliklerle “kapıdan satış” yöntemi kapsamında tüketicilerin hakları güçlendirildi. Bu düzenlemelerle, iş yeri dışında kurulan sözleşmelerde tüketicilerin cayma hakkını kullanmalarını kolaylaştıracak önlemler alındı. Satıcı ve sağlayıcıların yetki belgesi başvuruları ve iptali daha sıkı kurallara bağlandı.
