OECD Refah, Kapsayıcılık, Sürdürülebilirlik ve Eşit Fırsat Merkezi ve OECD Toplumsal Siyaset Kısmı ülkelerin toplumsal siyasetlerine ait bülten yayınladı.
Bültende ülkelerdeki toplumsal müdafaa, nüfus yaşlanması, işgücü durumları, teknolojik gelişmeler ve kamu harcamaları üzere datalarla birlikte ülkelerin toplumsal siyaset ve pozisyonları değerlendirildi.
Bültende öncelikle nüfusa ait doğurganlık, uzun ömür ve yaşlanma bahislerine değinildi.
OECD’ye nazaran 15 ila 49 yaş ortasındaki bayanlar başına düşen çocuk sayısını belirten doğurganlık oranı 2023 yılında üye ülkelerde ortalama 1,46. Türkiye ise 38 üye ülke ortasında 1,51 ile 14. sırada. Ayrıyeten, Türkiye’de doğurganlık oranı 2014’te 2,19 iken, her yıl giderek azalmaya devam ediyor.
Bültende nüfusun yaşlanmasının, yaşlı bireyleri destekleyebilecek kişi sayısını da azalttığı belirtilerek, 2024-2064 yılları ortasında beklenen çalışma çağındaki her yüz şahıstan 65 yaş ve üzeri kişi sayısı paylaşılmış. Bilgilere nazaran OECD ülkelerinde çalışma çağındaki yüz şahıstan 33’üne yaşlı düşüyor. Bunun 2054’te 55, 2094’te ise 69 kişi olacağı öngörülüyor.
Türkiye’de ise çalışan nüfusta 100 şahıstan 15’ine yaşlı nüfus düşüyor. 2054’te bu beklenti 41, 2094’te ise beklenti 68 kişi.
“İhtiyaç duyduğumda kamu yardımlarını kolaylıkla alabileceğimi düşünüyorum”
Ülkelerde toplumsal müdafaa alanında açıklardan biri toplumsal yardımlar ve bu yardımlara kolay halde ulaşması. OECD bu mevzuda 27 üye ülkede 18 ila 64 yaşındaki nüfusa şu soruyu sordu: “İhtiyaç duyulduğunda kamu yardımlarını kolay kolay alabiliyorum”, karşılıkları ise; “kesinlikle katılmıyorum, katılıyorum, ne katılıyorum ne katılmıyorum, muhakkak katılıyorum ve seçemiyorum.”
OECD ülkelerinde ankete katılanların ortalama yüzde 46’sı muhakkak katılmıyorum ve katılmıyorum karşılığını verirken, yüzde 33’ü ise mutlaka katılıyorum ve katılıyorum yanıtını vermiş. Türkiye’de ise yüzde 44’ü katılmıyorum derken, 33’ü mutlaka katılıyorum ve katılıyorum cevabını verdi.
Kamu toplumsal harcamalarında Türkiye listede son sıralarda
OECD, kamu toplumsal harcamalarının ülkelerdeki yaşlı nüfusun giderek artmasıyla ülkelerin finansal baskı altında olduğunu belirtiyor. Birçok OECD ülkesindeki çalışma çağındaki nüfusların azalmasının toplumsal katkılardan ve vergilerden elde edilen gelirlerin de düşmesine neden olduğunu paylaşıyor. OECD bu hususta ülkelerin kamu toplumsal harcamalarının iktisattaki yerine de değinmiş.
OECD ülkelerinde kamu toplumsal harcamalarının GSYH’ye oranı 2024 yılında ortalama yüzde 21. Avusturya, Finlandiya ve Fransa listenin doruğundayken, Türkiye yüzde 10,4’lük oranla Meksika’nın akabinde listenin son sırasında. Türkiye’nin yıllara nazaran datalarına nazaran kamu toplumsal harcamaları 2020’de yüzde 13,1 ile en yüksek düzeyine çıkarken, 2022’de ise yüzde 8,4 ile en düşük düzeyine düşmüştü.
OECD ülkelerinde 100 çocuktan 13’ü yoksulluk hududunun altında
OECD için toplumsal muhafaza alanında kıymetli öteki noktalar aile gelirleri, çocuk refahı ve gelir yoksulluğu içinde yaşayan çocuk nüfusu. Nüfusun yaşlanması bağlamında nüfusun muhtaçlıklarını karşılamada tüm çocukların gelişmek için her türlü fırsata sahip olmalarının, topluma ve iktisada katkıda bulunabilmelerini sağlamanın ehemmiyeti de toplumsal muhafaza alanında bu noktaların değerini yansıtıyor.
OECD datalarına nazaran, üye ülkelerde yaşayan 100 çocuktan 13’ü yoksulluk hududunun altında gelire sahip ailelerde yaşıyor (0-17 yaş). 2022’de yayınlanan son bilgilere nazaran, Türkiye’de bu oran yüzde 21 ve Türkiye 38 ülke ortasında beşinci sırada yer alıyor.
