Yerli Malı Tebliği Resmi Gazete’de Yayımlandı
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından hazırlanan yeni “Yerli Malı Tebliği”, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bu tebliğ, yerli malı belgesi almak için başvuran ürünlerin yerli olup olmadığını belirlemek ve belgelendirme süreçlerini düzenlemek amacıyla hazırlandı. Tebliğ, idarelerin Kamu İhale Kanunu kapsamındaki alımları ile Bakanlığın yerli malına dair diğer düzenlemelerini kapsamaktadır.
Önceki tebliğ, sanayi ürünlerinin yerli malı olarak kabul edilmesi için gereken şartları belirlerken, yeni tebliğle birlikte uygulamaya yazılım ürünleri de dahil edilmiştir. Yazılım ürünlerinin yerli malı sayılabilmesi için, yerli katkı oranının en az %51 olması gerekecektir. Ayrıca, bu ürünler için Bakanlık tarafından verilen Teknolojik Ürün Belgesi’ne sahip olmak da zorunludur.
Sanayi ürünlerini oluşturan girdiler için “zorunlu yerli girdi listesi” doğrultusunda yerlilik şartı aranacaktır. Eğer girdi, başvuru sahibi üretici tarafından üretilirse yerli malı belgesi aranmamakla birlikte, en az %51 yerli katkı oranına sahip olması gerekecektir. Başka bir üreticiden temin edilmesi durumunda ise, bu girdinin yerli malı belgesine sahip olması şartı aranmaktadır.
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Ürünleri İçin Yerli Malı Şartları
Gıda, tarım ve hayvancılık ürünleri için yerli malı şartları da düzenlenmiştir. Bu kapsamda, Kapalı Ortamda Bitkisel Üretim Kayıt Sistemi Yönetmeliği çerçevesinde Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından belgelendirilen üreticilerce üretilen ürünler, yerli malı olarak kabul edilecektir. Orman Genel Müdürlüğüne bağlı fidanlıklarda ve özel fidanlıklarda üretilen tohumlukların, yetkili birim tarafından kaydının tutulması ve orman bitki pasaportuna sahip olması gerekmektedir.
Hayvansal ürünler, Tarım ve Orman Bakanlığı kayıt sistemlerine kayıtlı olan ve Türkiye’de doğan veya yetiştirilen canlı hayvanlardan elde edilen ürünler yerli malı olarak kabul edilecektir. Ürünün tamamen Türkiye’de üretilmiş olması, yetiştirilmiş olması veya üretim sürecinin önemli aşamalarının Türkiye’de gerçekleştirilmiş olması yerli olma şartları arasında yer alır.
Ayrıca, Türkiye’de toplanan bitkisel ve hayvansal kaynaklı ürünlerin toplanması, avcılık faaliyetleri kapsamında hayvansal ürünlerin Türkiye’de veya Türk kıta sahanlığında avlanması gerekecektir. Türkiye’de çıkarılan madenler ve madencilik ürünlerinin yerli malı sayılabilmesi için, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı veya yetkili kurumlar tarafından ruhsatlandırılmış işletmelerce Türkiye’de çıkarılması veya üretilmesi şartı aranmaktadır.
Yerli Malı Belgesinin Sınıflandırılması
Tebliğ ile “yerli katkı oranı” hesaplama yöntemi belirlenmiş ve “yerli malı belgesi sınıfı” oluşturulmuştur. Buna göre, yerli katkı oranları şu şekilde sınıflandırılacaktır:
- A Sınıfı: %91-100
- B Sınıfı: %81-90
- C Sınıfı: %71-80
- D Sınıfı: %61-70
- E Sınıfı: %51-60
Başvurular
Yerli malı belgesi almak isteyen üreticiler, üretim hesabındaki bilgilere uygun olarak “yerli katkı oranı hesap cetvelini” düzenlemekle yükümlüdür. Üreticinin, cetvel ve üretim hesabı belgelerinin mali uzman tarafından kontrol edilmesi ve onaylanması sağlanmalıdır. Başvurular, yerli malı belgesini düzenleyecek ilgili oda veya borsa aracılığıyla, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) veya Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) tarafından kurulan çevrimiçi sistem üzerinden gerçekleştirilecektir.
E-Devlet Kapısı Üzerinden Giriş Yapılacak
Tebliğin yürürlüğe gireceği 1 Ocak 2026 tarihinden önce TOBB veya TESK’e bağlı oda veya borsa tarafından düzenlenen yerli malı belgeleri, geçerlilik süresinin sonuna kadar kullanılabilecektir. Bu tarihten önce “eksper” olarak görevlendirilen kişilerin yetkisi yürürlük tarihinde sona erecektir. Ayrıca, 13 Eylül 2014 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan eski Yerli Malı Tebliği (SGM 2014/35) yürürlükten kaldırılmıştır.
