Özlem SARSIN
Şubat ayı meclis toplantısında sanayicilere seslenen Ege Bölgesi Sanayi Odası (EBSO) Başkanı Yorgancılar, tüm dengeleri bozan enflasyonda, Türkiye’nin önünde uzun bir yol olduğunu söz ederek, enflasyonunun düşürülmesine ait, Merkez Bankası’nın (MB) hakikat yolda olduğunu belirtti. Yorgancılar, “2024 Mayıs ayında yüzde 75,4 olan TÜFE, kesintisiz ve istikrarlı bir formda 2025 Ocak ayında yüzde 42,1’e düşüyor. 2023 yılında yüzde 64,8 iken, 2024 yılını yüzde 44,4 ile kapatıyor.
Bu olumlu bir gelişme. Ancak, Ocak 2025 verisi ile G20 ülkeleri içinde Arjantin’den sonra 2. Dünya genelinde de en yüksek enflasyona sahip 5. ülkeyiz. Bu hiç iç açıcı değil. Merkez Bankası yılın birinci enflasyon raporunu açıkladı ve kasım ayında 2025 yılı için belirlediği yüzde 21 öngörüsünü şubat başında yüzde 24 olarak revize etti.
Üst bant yüzde 29. Bu revize, birçok açıdan eleştirilebilir, inanç sorunu yaşatabilir lakin ben şöyle yorumlamak istiyorum: Sayın Karahan, göreve geldiği Şubat 2024’ten bu yana çok istikrarlı ve gerçek siyasetlerle yol alıyor. Şu anda bu gruba güvenmek zorundayız. Mevcut gelişmeler, bu revizyonu bu kadar kısa bir vakitte yapmayı gerektiriyorsa, elbette ki yanlışta da ısrar etmenin bir manası yok. Zira faiz indirimleri sürecinin içindeyiz. Faiz indirimlerinin devam edeceğini lakin gelişmelere nazaran daha yavaş adımlar atılacağını düşünüyorum.
Zira, Ocak ayı enflasyonu da yüzde 5’lerde hayli yüksek geldi. Yani, enflasyonda çok süratli yol alamayacağız üzere görünüyor. Trump’ın siyasetleri da okyanus ötesinden enflasyon riskini tetikleyebilir. O nedenle, dezenflasyon programı, taviz verilmeden sürdürülmeli ve fiyat istikrarını sağlamak için Merkez Bankası ile bir itimat sorunu yaşanmamalıdır” dedi.
2025 yılı enflasyon varsayımının bir daha revize olması durumunda faizin yüzde 35’in altına inemeyeceği kestiriminde bulunan Yorgancılar, “Eğer yüzde 24’lük bir enflasyonu yakalayabilirsek o vakit yılsonunda 30’luk siyaset faizine düşürebilme imkânı kelam konusu olur.
Bu sene MB, toplantı sayısını sekize indirdi. Mart ayında bir toplantı var. Döviz kurlarının bu düzeyde kalmasının ihracatçıyı ne kadar güç durumda bıraktığını her ortamda lisana getiriyoruz. Geçen sene döviz artışı yüzde 15-16 civarındayken devletin açıkladığı enflasyonun 45 olduğu bir ortamda sanayicilerimiz bu ortadaki makası karşılayabilecek kar marjına sahip değil. Bugün fiyat tutturamamakla karşı karşıya kalıyoruz.
Ama MB’nin uygulamış olduğu para politikasına kesinlikle devam etmesi, bundan rastgele bir taviz vermemesi, verildiği takdirde bu rakamların çok daha farklı boyutları ile karşı karşıya kalabileceğimiz ve faiz oranlarının çok daha yukarılara çıkacağı gerçeğini de unutmamamız lazım” diye konuştu.
“İhracatta rekabet bahtı kalmadı”
Bankaların bilançosu, kredibilitesi sağlam güçlü firmalara yüzde 47-53 bandında kredi faizleri uyguladığını da lisana getiren Yorgancılar, “ Düşürülemeyen enflasyonun maliyeti giderek daha yüksek oluyor. Siyaset faiz oranı yüzde 45’e indi.
Ancak, bizim finansman maliyetlerimiz hala çok değerli. Birçok kısıt altında iş yapmaya çalışan ihracatçımızın finansman temininde elinin artık rahatlatılması gerektiği inancındayız. Rakiplerimiz yüzde3-8 ortasında faiz oranı ile uzun vadeli kredi kullanabilirken, biz bulursak yüzde 50’lerde kredi kullanıyoruz.
Yükselen maliyetler, firmaların hayatta kalması için zarurî olan karı giderek eritiyor. Eriyen yalnızca kârımız değil, rekabet gücümüz de günden güne eriyor. Son 1 yıldır ısrarla altını çiziyoruz ki, bu kur siyaseti ile ihracatta rekabet talihimiz kalmadı ve tek tek pazarlarımızı kaybediyoruz. Adalet ayını biçimde, hukuk, iktisat tıpkı formda. Bunların üzerine konuşup tartışıp efor sarf etmek mecburiyetindeyiz” dedi.
“İhracatçı dövizini istediği üzere değerlendirebilmeli”
Merkez Bankası’nın ihracatçının dövizinde yüzde 30 bozdurma zorunluluğunun da kaldırılması gerektiğini söyleyerek, “MB tekrar gözden geçirebiliriz dedi fakat tekrar gözden geçirme süreci bence geçti. 162 milyar dolara yakın rezerv var bu yüzde 30’luk bozdurma mecburiyetinin bir an evvel kaldırılması, sanayicinin getirdiği dövizi istediği üzere gerek ithalatından gerekse başka ödemelerde yapabilme imkanı sağlanmalı. İzlenecek bir durumun kalmadı, artık harekete geçilmesi gerek” dedi.
Yatırımlardan vergi talep edilmesini de yanlış bulduklarını dile getiren Yorgancılar, “Ödenen avansların, OSB arsa tahsis bedellerinin ve yapılmakta olan yatırımlara ait yerlerin enflasyon düzeltmesine tabi tutulması sonucunda oluşan düzeltme farklarının, yapılmakta olan yatırımlar kapsamında kıymetlendirilerek bilançonun pasifinde özel fon hesabında gösterilmesi, cari periyot çıkarının tespitinde vergiye tabi gelir olarak dikkate alınmaması gerekmektedir. Bu hususta bir an evvel buradan dönülmesi ve düzeltme yapılması gerekiyor” dedi.
“Dışarıdan dikkatle izleniyoruz”
Dezenflasyon sürecinde uygulanan siyasetlerin dışardan da dikkatle izlendiğine de dikkat çeken Yorgancılar, “Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşları geçen ay Türkiye’ye ait değerlendirmelerini açıklamıştı. Benim vurgulamak istediğim nokta; her 2 kuruluşun ülkemizin artı ve eksilerine dair söyledikleridir. Gerek rezervler, gerekse izlenen para siyasetini, her 2 kuruluş da olumlu güzelleşme olarak görürken, meselelerin yapısal olması ve enflasyonun düşürülmesine ait siyasetlerin terk edilmesi riskinin altı çiziliyor.
Bu telaşlar içerden değil, dışardan bağımsız kuruluşlar tarafından lisana getiriliyor. Hem iç piyasa, hem de dış piyasanın enflasyonun düşeceğine inanması, inandırılması kıymetli olduğu için bu ikazların dikkate alınması gerektiği inancındayım. Enflasyonun düşürülmesi ile ilgili siyasetlerin devam etmesi gerek. Aksi halde bizim karşılaşacağımız enflasyon ve faiz sayıları bunun iki katından aşağı olmaz. Bu siyasetler devam etmeli ve sonuca ulaşmalıyız enflasyonu aşağı indirmeliyiz” ihtarında bulundu.
