Ereğli’nin Gizli Hazinesi: İnönü Mağarası
Ereğli ilçesine bağlı Alacabük köyünde, 2017 yılında kazı çalışmaları başlatılan İnönü Mağarası, tarih meraklıları için adeta bir hazine! Ereğli Müze Müdürü Ahmet Mercan’ın liderliğinde, Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi (BEUN) Arkeoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Hamza Ekmen’in bilimsel danışmanlığında 25 kişilik uluslararası bir ekip, mağaranın derinliklerinde 6500 yıl öncesine uzanan sırları ortaya çıkarmak için kolları sıvadı. Yıllar süren keşifler, Batı Karadeniz Bölgesi’nin en eski yerleşim yeri olduğu gerçeğini gözler önüne serdi. Kazılar devam ederken, yerleşim alanı da koruma altına alındı.
Hitit Kralları ve Kaşkalar: Tarihin İki Yüzü
Doç. Dr. Hamza Ekmen, İnönü Mağarası’ndaki kazıların, günümüzden 6500 yıl önceki Kalkolitik Çağ’a ait insan yerleşimlerini ortaya koyduğunu belirtiyor. Kazılarda tespit edilen beş ayrı dönem, tarih sahnesinde önemli bir yer tutuyor. Özellikle 3. kültür tabakasında, M.Ö. 1650 ile 1200 yılları arasında hüküm süren Hititlere ait kalıntılar dikkat çekiyor. Ekmen, Hititlerin ‘Geç Tunç Çağı’ndaki süper güçlüklerinin yanı sıra, sık sık yağmacılarla başa çıkmak zorunda kaldıklarını dile getiriyor.
“Hitit Kralları, Kaşkalar’ın saldırganlıklarından ve yerleşim alanlarını tahrip etmelerinden sürekli bahsediyorlar. Hatta bazı metinlerde, Hititlerin baş tanrıları Fırtına Tanrısı’nın en önemli kenti Nerik’i bile bu Kaşkalar’a karşı kaybettikleri belirtiliyor. Hititler, bu durumu aşmak için çareler aramak zorunda kalmışlar,” diyor Ekmen.
Kaşkalar: Kayıp Bir Topluluk Mu?
Son yüz yıldır yapılan Hititoloji çalışmalarında, Kaşkalar hakkında pek çok bilgiye ulaşılmış olsa da, yaşam alanlarıyla ilgili somut bir kanıt elde edilememiş. Doç. Dr. Ekmen, “Kaşkalar, tarih boyunca adeta kayıp bir topluluk olarak kalmış. Hitit Arkeolojisi üzerine çalışan bilim insanları, Anadolu’nun bu gizemli halkının kim olduğunu bulmak için büyük çaba sarf ediyor. Ne yazık ki, bu süreçte elde edilen bulgular, Kaşkalar’ın kimliği hakkında yeterli bilgi sunmuyor,” diye ekliyor.
Hitit Objeleri ile İlginç Benzerlikler
Hititler’in Zonguldak çevresinde hüküm sürmediğini belirten Ekmen, İnönü Mağarası’ndaki yaşam tarzının da Hitit uygarlığına benzemediğini vurguluyor. Ancak, “Damgalar ve metal eşyalar, çağdaş Hitit bulgularıyla neredeyse bire bir benzerlikler gösteriyor. Yani, bu bulgular, Hititlerin yaşam alanlarıyla doğrudan örtüşmüyor, ancak Kaşkalar’ın yaşam alanı olarak tarif edilen alanla büyük bir benzerlik taşıyor,” diyor.
Kayıp Topluluğun Sırları Biraz Daha Açığa Çıkıyor!
İnönü Mağarası’nda yapılan kazılarda, Hitit damga mühürleri ile benzer özellikler gösteren damgalar ve Şapinuva’da bulunan bir hançerin birebir özelliklerini yansıtan objeler bulunmuş. Ekmen, “Bu bulgular, Anadolu’nun kayıp topluluğuna dair ilk arkeolojik kanıtlar olabilir,” diyor. Mağaranın 3. tabakasında yapılan kazılar, sakinlerin mağaranın içindeki kaynak sularına karşı önlem aldığını gösteriyor. Ahşap döşemeler ve çeşitli metal, kil ve kemikten yapılmış objeler, bu yaşam alanının ne denli zengin olduğunu gözler önüne seriyor.
“Dolayısıyla, elde ettiğimiz bulgular, Anadolu’nun bu kayıp topluluğuna dair büyük ipuçları sunuyor. İnönü Mağarası, tarih sayfalarındaki yerini almayı bekliyor!”
