Münir Özkul: Tiyatro ve Sinemanın Usta İsimlerinden Biri
İstanbul’un kalbinde, 15 Ağustos 1925 tarihinde dünyaya gelen Münir Özkul, sanat yolculuğuna küçük yaşlarda adım atmış bir efsanedir. Eğitim hayatına İstanbul Erkek Lisesi’nde başlayan bu yetenekli sanatçı, ilk sahne deneyimini 1937 yılında Bakırköy Ortaokulu’nda yaşadı. Fakat asıl parlayışı, 1940 yılında kurulan Bakırköy Halkevi sahnesinde, “Erkek Güzeli” adlı oyunundaki etkileyici performansıyla oldu.
Özkul, 1948 yılında Ses Tiyatrosu’nda sahnelenen “Aşk Köprüsü” ile profesyonel oyunculuğa merhaba dedi ve ardından Muhsin Ertuğrul’un yönetimindeki Küçük Sahne’ye geçti. Sanat camiasında adını duyurmayı başaran usta oyuncu, 1951’de John Steinbeck’in “Fareler ve İnsanlar” adlı eserinde, 1954’te George Axelrod’un “Yaz Bekarı”nda, 1955’te ise John Patrick’in “Çayhane” oyununda sahne aldı. Bunların yanı sıra, “Bana Çiçek Yollama”, “Generalin Aşkı”, “Yağmurcu” ve “Godot’yu Beklerken” gibi önemli yapımlarda da rol alarak performansını geliştirdi.
Sadık Şendil’in Kavuğu ve Tiyatro Ödülleri
İstanbul Şehir Tiyatroları ve Ankara Devlet Tiyatrosu gibi prestijli sahnelerde görev alan Özkul, 1968’de Sadık Şendil’in “Kanlı Nigar” oyunundaki rolüyle İlhan İskender Armağanı’nı kazandı. Münir Özkul, sanat yaşamında kendisine ilham veren beş ismi de vurgulamıştı. Bu isimler arasında Muhsin Ertuğrul, Ferdi Tayfur, Haldun Dormen, Sadık Şendil ve Şakir Eczacıbaşı bulunuyordu.
Dümbüllü’nün Kavuğu
Geleneksel Türk tiyatrosunun son temsilcisi İsmail Hakkı Dümbüllü, 50 yıllık kavuğunu 1968’de Özkul’a devretti. Usta oyuncu, Haldun Taner’in “Sersem Kocanın Kurnaz Karısı” oyunundaki performansıyla “Avni Dilligil”, “Ulvi Uraz”, “İsmet Küntay” ve “İsmail Dümbüllü” ödüllerinin sahibi oldu. Sinema kariyerine 1950’li yıllarda adım atan Özkul, özellikle 1970’li yıllarda Ertem Eğilmez’in kalabalık kadrolu filmlerinde önemli roller üstlendi. “Hababam Sınıfı” serisinde, Özel Çamlıca Lisesi’nin tatlı sert müdür yardımcısı “Kel Mahmut” karakteriyle hafızalara kazındı.
Televizyon dünyasına 1979’da Tarık Buğra’nın “İbiş’in Rüyası” adlı yapımıyla adım atan Münir Özkul, 1990’lı yıllarda “Uzaylı Zekiye”, “Ana Kuzusu”, “Şaban ile Şirin” ve “Reyting Hamdi” gibi dizilerde de yer aldı.
Yaşar Usta ile Efsaneleşti
Münir Özkul, “Mavi Boncuk”, “Bizim Aile”, “Aile Şerefi”, “Gülen Gözler”, “Neşeli Günler”, “Gırgıriye” ve “Görgüsüzler” gibi filmlerde Adile Naşit ile başrolleri paylaştı. 1972 yılında “Sev Kardeşim” filmindeki rolüyle Altın Portakal Film Festivali’nde “En İyi Erkek Karakter Oyuncu Ödülü”ne layık görüldü. Ayrıca, “Bizim Aile” filmindeki “Yaşar Usta” karakteri sayesinde 1977’de Azerbaycan Film Festivali Özel Ödülü’nü kazandı.
Sanatçı, 2006 yılında Uluslararası İstanbul Tiyatro Festivali tarafından Onur Ödülü ile ödüllendirildi. 2014’te 18. Afife Tiyatro Ödülleri’nde Muhsin Ertuğrul Özel Ödülü’nü, 2015’te ise Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü’nü aldı. Hayriye, Ferdi ve Güner adında üç çocuğu olan Özkul, 1998 yılında Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından “Devlet Sanatçısı” unvanı ile onurlandırıldı.
Modern Türk tiyatrosunun kurucusu Muhsin Ertuğrul, Özkul’un 12 yaşında Ankara’daki bir tiyatro oyununda sahne aldığını ve Mustafa Kemal Atatürk’ün bu performansı izlediğini anlatmıştı. Atatürk’ün, Özkul’a “Çocuk, çok büyük bir tiyatrocu olacaksın” dediği de bilinir. Bu öngörü, Münir Özkul’un sanat hayatındaki başarılarının bir habercisiydi.
Münir Özkul, 5 Ocak 2018’de aramızdan ayrıldı. Sanatçının cenazesi, Muhsin Ertuğrul Sahnesi’nde düzenlenen törenin ardından Bakırköy Mezarlığı’ndaki aile kabristanına defnedildi.
