Nagihan KALSIN
Türkiye, sıhhat hizmetlerinde yapay zekâ dayanaklı sistemlerle değerli bir dönüşüm sürecine giriyor. Manyetik rezonans (MR)ve bilgisayarlı tomografi (BT) üzere tıbbi görüntüleme sistemlerinde gereksiz kullanımı azaltmayı amaçlayan projeler, hem ekonomik hem de tıbbi açıdan büyük kazanımlar sağlıyor.
Türkiye Sıhhat Bilgi Araştırmaları ve Yapay Zekâ Uygulamaları Enstitüsü (TÜYZE) Lideri Prof. Dr. Hakkı Muammer Karakaş’ın verdiği bilgiye nazaran, Türkiye’de her yıl yaklaşık 50 milyon MR ve BT çekimi gerçekleştirilirken, bunun 5 milyonunun gereksiz olduğu öğrenildi. Gereksiz görüntülemelerin önüne geçmek emeliyle Bilkent Şehir Hastanesi’nde başlatılan pilot projelerle yapay zekâ takviyeli yeni sistemler geliştiriliyor. Bu sistemler, hekimlerin yanlışsız ve ihtiyaca uygun görüntüleme istemlerinde bulunmasını sağlamayı hedefliyor.
Teleradyoloji ile 4,4 milyar TL tasarruf sağlanacak
Yapılan araştırmalar, Türkiye’de gerçekleştirilen MR ve BT taramalarının yaklaşık yüzde 10’unun gereksiz, yüzde 48’inin ise yanlış istem sonucu yapıldığını ortaya koyuyor. Bu durum, sıhhat harcamalarında gereksiz yük oluştururken, birebir vakitte hastalar için radyasyona maruz kalma ve sıhhat hizmetlerine erişimde gecikmelere yol açıyor. Yapay zekâ sistemlerinin yaygınlaşmasıyla birlikte yılda 1,7 milyar TL tasarruf sağlanacağı söz edildi. Bu tıp karar dayanak sistemleri, tıbbi görüntüleme süreçlerini optimize ederek sıhhat kaynaklarının daha verimli kullanılmasına imkan tanıyor.
Türkiye’de sıhhat hizmetlerinde yapay zekâ kullanımının yaygınlaştırılmasıyla birlikte kıymetli kazanımlar elde ediliyor. Örneğin, Teleradyoloji Sistemi sayesinde 20 milyondan fazla MR ve BT manzarası incelendi ve bu incelemeler sonucunda tabiplerin birçok gereksiz görüntüleme isteminden vazgeçtiği görüldü. Bu sistemin, SGK bütçesine yaklaşık 4,4 milyar TL tasarruf sağlayacağı öngörülüyor. Yapay zekâ takviyeli tıbbi karar dayanak sistemleri sayesinde hastalar gereksiz tetkiklere yönlendirilmezken, hekimlerin teşhis ve tedavi süreçleri daha aktif bir hale getiriliyor. Bu gelişmeler, hastaların daha süratli ve yanlışsız teşhis almasına imkan tanırken, sıhhat bütçesinin daha verimli yönetilmesine de katkıda bulunuyor. Yapay zekâ tabanlı karar takviye sistemlerinin yaygınlaşması, gelecekte sıhhat hizmetlerinde kaliteyi ve verimliliği daha da artıracak üzere görünüyor.
Sağlık Bilgi Sistemleri Genel Müdürü Özgür Sezer, yapay zekâ ve büyük bilgi analitiği konusunda değerli adımlar atıldığını söyledi.
Yapay zekâ takviyeli sıhhat platformları geliyor
Yapay Zekâ Data Analitiği ve Modelleme Platformu’nun yakın zamanda faaliyete geçirileceğini belirten Sezer, bu platformun akademisyenlere ve klinisyenlere açık olacağını vurguladı. Yeni platform, sentetik bilgi üretme yeteneği sayesinde araştırmacıların gerçek hasta bilgilerine erişmeden, güvenli bir halde yapay zekâ modelleri geliştirmesine imkan tanıyacak. Akademisyenler, platform üzerinden kendi modellerini oluşturabilecek, test edebilecek ve sıhhat verileriyle entegre çalıştırabilecekler. Bu platformun birebir vakitte taşınabilir versiyonunun da geliştirileceği belirtiliyor. Böylelikle araştırmacılar ve sıhhat profesyonelleri, yapay zekâ tabanlı tahlilleri her yerden yapabilecek.
