Hamide HANGÜL
Yıkıcı sarsıntıların üzerinden iki yıl geçti. Kadınların tekrar ayağa kalkmak için gösterdikleri emek ve kararlılık ise yıkıntılar ortasından yeni teşebbüsçüler çıkardı.
Deprem bölgesinde çok sayıda proje geliştirdiklerini ve yürüttükleri çalışmaların bayanların ekonomik ve sosyal hayata dönüşünde belirleyici rol oynadığına işaret eden Sektörel Dernekler Federasyonu (SEDEFED) Başkanı Emine Erdem, “Kriz anlarında, bilhassa kadınların dayanıklılığı, tekrar başlama gücü, toplumları ayağa kaldıran en kıymetli ögelerden biri.
Deprem sonrası yaraları birlikte sarmak için işbirliklerine çok değer verdik. Bu sayede bayanların yeniden üretim ve ticarete iştiraki sağlandı” dedi. Fazilet, bayan istihdamı, gerçek bölüm ve terörün sona erdirilmesi için atılan adımların bölgeye tesirini DÜNYA’ya değerlendirdi.
“Yüzlerce bayan üretime katıldı”
Deprem bölgesinde “kadınların güçlenmesine destek” projesine de işaret eden Fazilet, “Adana, Gaziantep, Kahramanmaraş, Hatay ve Şanlıurfa üzere sarsıntıdan doğrudan etkilenen vilayetlerde, 100 bayan girişimciye ulaşarak pak güç tahlilleri geliştirmeleri için destek sunduk.
Aynı şekilde, Yönetim Kurulu Lider Yardımcılığını üstlendiğim TÜRKONFED’de bayan girişimcilerin en temel ihtiyacı olan ekipman, üretim alanı ve finansmana erişim konularında tahlil odaklı çalıştık. Dokuma ve besin sektörlerinde kooperatifleşme süreçlerini destekleyerek yüzlerce bayanın üretime katılmasına imkan sağladık” dedi.
“Küresel iktisada 28 trilyon dolar eklenir”
Kadın işgücüne de değinen Fazilet, McKinsey Küresel Institute’un bilgilerine nazaran, kadınların iş gücüne iştirak oranı erkeklerle eşit seviyeye geldiğinde, dünya iktisadının 2030’a kadar yüzde 26 büyüyebileceğine işaret ederek, “Bu, global GSYH’ye 28 trilyon dolar eklenmesi demek. Bayanların iktisada katılımı yalnızca bir kalkınma meselesi değil, toplumsal adalet ve refahın inşası için temel bir koşul” dedi.
Halen yaklaşık 10 milyon bayanın konutta, görünmeyen fakat son derece bedelli bir emek ürettiğine işaret eden Fazilet, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Her şeyden evvel, Ataerkil kültürün, bayanın işi olarak gördüğü sorumluluklarını hafifletmeden bayanın iş gücüne kalıcı katılımını sağlayamayız. Bu da kapsamlı bir fırsat eşitliği seferberliğiyle mümkün. Öncelikle çocuk ve yaşlı bakım hizmetlerinin ekonomik olarak erişilebilir ve yaygın olması koşul. Kurumlarda süt odaları üzere bayan dostu uygulamalar yaygınlaşmalı, anneler için esnek çalışma modelleri sunulmalı. Eşit işe eşit fiyat prensibi sahiplenilmeli.”
Barış için atılan her adım tarihi bir fırsat
Erdem, Cumhuriyet’in ikinci yüzyılına adım atılan bugünlerde, barışın, inanç ortamının ve toplumsal huzurun güçlenmesine yönelik atılan her adımın, tarihî bir fırsat olduğuna vurgu yaptı.
Terörün sona erdirilmesi için atılan adımların bölgeye tesirlerine yönelik sorumuz üzerine Fazilet, şu değerlendirmelerde bulundu: “Doğu ve Güneydoğu’da terörün sona ermesiyle sağlanacak huzur ve itimat ortamı, bölgeye yapılacak yatırımların artmasına, üretimin, girişimciliğin ve istihdamın güçlenmesine yer hazırlayacağını umuyorum.
Ancak bunun için kamunun bölgeye yapılacak yatırımları teşvik edecek uygulamalar yapması gerekiyor. Kapsayıcı kalkınma siyasetleriyle, bölgenin tüm potansiyelini ortaya çıkararak, daha adil, barışçıl ve sürdürülebilir bir gelecek inşa edebiliriz.”
“İş dünyası hala temkinli”
2025’in ikinci yarısına gerçek ilerlerken iş dünyasının hala temkinli olduğuna işaret eden Fazilet, “Pek çok firma, mevcut kapasitelerini mümkün olduğunca verimli kullanmaya çalışıyor. Dijital dönüşüm ve yeşil dönüşüm yatırımlarının desteklenmesi, ekonomik büyümenin temel taşları ortasında. Bugün birçok işletme finansal kısıtlar nedeniyle bu yatırımları ertelemek zorunda kalıyor” dedi.
Kronik kur yüksekliği ve ithalat bağımlılığının, firmaların maliyet enflasyonunu artırdığına işaret eden Fazilet, güç ve hammadde fiyatlarındaki artışlarla birlikte finansman zorluklarını derinleştirdiğine işaret ederek, şöyle devam etti: “Döviz kurlarındaki dalgalanmalar, ihracatçılarımızın risk almasını zorlaştırıyor; münasebetiyle dış pazarlardaki rekabet gücü olumsuz etkileniyor. Bu noktada, ihracatçıları destekleyecek kur garantileri üzere uygulamaların geliştirilmesi büyük ehemmiyet taşıyor.”
“İşletmeler emekçi azaltma üzere güç kararlar alabiliyor”
Yüksek faiz oranları ve daralan kredi imkanlarının ise firmaların yatırım yapma isteğini önemli formda azalttığına işaret eden Emine Fazilet, “Yatırımların durmasıyla, birçok bölümde üretim kapasitesinde daralmalar yaşanıyor. İşletmeler, maliyetleri kısmak için işçi sayısını azaltmak üzere güç kararlar alabiliyorlar.
Özellikle KOBİ’ler, azalan siparişler ve artan girdi maliyetlerinin baskısıyla bu süreci daha da derinden hissediyor. Üretim ve hizmet bölümlerinde kapasite düşüşleri gözlenirken, firmalar uzun vadeli büyüme maksatlarından çok mevcut hacimlerini müdafaaya odaklanmış durumda. İşletmeler, ziyan etmemek için temkinli davranıyor ve büyüme yerine hayatta kalmaya öncelik veriyorlar” değerlendirmesinde bulundu.
