Avrupa Doğalgaz Piyasasında Son Durum
Hollanda merkezli TTF (Title Transfer Facility) sanal doğalgaz ticaret noktasında, şubat vadeli kontratların fiyatı 31 Aralık 2024 tarihinde megavatsaat başına 48,9 eurodan kapanmıştı. Bugün ise fiyatlar 50,7 euro seviyesinden açıldı ve TSİ 13.00 civarında megavatsaat başı 49 eurodan işlem görmeye başladı. Bu durum, Avrupa gaz fiyatlarının son bir yılın en yüksek seviyelerinde seyrettiğini gösteriyor.
Fiyatlardaki artışın arkasında yatan önemli bir neden, Rus gazının Ukrayna üzerinden Avrupa’ya sevkiyatının durması. Piyasa, bu gelişmenin etkilerini henüz tam olarak değerlendirebilmiş değil. Ayrıca, Avrupa’daki doğalgaz depolarından gaz çekişinin, kış döneminde tüketimin yoğun olduğu bir dönemde son yılların en yüksek hızında gerçekleştiği de dikkat çekici bir durum.
Şu anda Avrupa Birliği (AB) ülkelerindeki depoların doluluk oranı %72 seviyesinde bulunuyor.
Rus Gazında Önemli Düşüş
Gazprom tarafından yapılan açıklamalara göre, Rus gazının Ukrayna üzerinden Avrupa’ya sevkiyatına ilişkin anlaşma, TSİ 08.00 itibarıyla sona erdi. Ukrayna’nın bu anlaşmayı uzatmayı reddettiği belirtiliyor. Gazprom’un açıklamasında, “Gazprom, Ukrayna üzerinden doğalgaz tedarik etme fırsatından mahrum bırakılmıştır. Bu nedenle, Ukrayna üzerinden Rus doğalgazı sevkiyatı artık gerçekleştirilmiyor” ifadeleri yer alıyor.
Ukrayna yönetiminin 2023 sonu için yayımladığı verilere göre, ülke üzerinden Avrupa’ya taşınan Rus gazı miktarı, 2022 yılına kıyasla yaklaşık %28 azalarak 15 milyar metreküpe gerilemiş durumda. Bu sözleşme sayesinde Ukrayna’nın yılda yaklaşık 1 milyar dolar, Gazprom’un ise yılda 3 milyar dolardan fazla gelir elde ettiği tahmin ediliyor.
Rus gazını Avrupa’ya taşıyan ana boru hatları olan Kuzey Akım 1, Kuzey Akım 2 ve Yamal-Avrupa da şu an için atıl durumda. Ukrayna’dan sevkiyatın durmasıyla birlikte, Türkiye tek güzergah olarak ön plana çıkıyor.
Uluslararası Enerji Ajansı Başkanı Fatih Birol, bu sevkiyatın durmasının ardından yaptığı değerlendirmede, Avrupa Birliği için yakın vadede bir arz güvenliği riski oluşturmadığını belirtti. Ancak, sıvılaştırılmış doğalgaz ithalat ihtiyacının artabileceğini ve 2025 yılında küresel gaz piyasalarının sıkılaşabileceğini vurguladı. Ayrıca, Moldova’nın enerji güvenliğini sağlamak için ortaklarından daha güçlü destek alması gerektiğini de ifade etti.
