Stopaj Oranlarındaki Değişikliklerin Etkisi
Stopaj oranlarının 5 puan artırılması, özellikle küçük ve orta ölçekli yatırımcılar için büyük bir kayıp riski taşıyor. 6 ay ve daha kısa vadeli mevduat hesapları üzerinden yapılan hesaplamalar, bu artışın birikimlerini vadeli mevduatta tutan yatırımcılar için ciddi finansal kayıplara yol açabileceğini gösteriyor. Dünya Gazetesi’nden Naki Bakır’ın yazısında belirtilen bilgilere göre, geçtiğimiz yıl 1 Kasım 2024’te TL mevduat stopaj oranları artırılmıştı. 6 ay vadeli mevduatlar için oran %7,5’ten %10’a, 1 yıla kadar vadeli hesaplar için %5’ten %7,5’e, 1 yıldan uzun vadeli hesaplar için ise %2,5’tan %5’e yükseltilmişti. Yeni stopaj oranlarının 31 Ocak 2025 tarihine kadar geçerli olacağı açıklanmıştı. Ancak, basında yer alan haberlere göre, 6 ay vadeli mevduatlarda stopaj oranının 5 puan artırılarak %15’e çıkması bekleniyor.
Vadeli Mevduatların Durumu
Yeni stopaj artışı, bankalardaki toplam vadeli mevduatın büyük bir kısmını etkileyecek. Kasım 2024 itibarıyla, yurt içi yerleşiklerin sahip olduğu 11 trilyon TL tutarındaki mevduatın 9 trilyon TL’si vadeli mevduatlardan oluşuyor. Bu vadeli mevduatların %92’si 6 aya kadar olan hesaplardan meydana geliyor. Bu da, bankalarda tutulan her 100 TL’nin 93 TL’sinin 6 ay ve daha kısa vadeli olduğunu gösteriyor.
Stopaj Artışı ve Yatırımcılar Üzerindeki Etkisi
Bir yatırımcının 1 milyon TL’lik mevduatını ele aldığımızda, faiz oranlarının aynı kalması durumunda, mevcut stopaj oranıyla elde edeceği faiz geliri ile 5 puanlık stopaj artışı sonrasındaki gelir arasında ciddi bir fark oluşacak. Örneğin:
- 1 aylık vadeli mevduat: Mevcut stopaj oranı %10 iken, faiz getirisi yaklaşık 39 bin TL civarındadır. Ancak, stopaj oranı %15’e çıktığında bu getiri 36 bin 832 TL’ye düşecektir.
- 3 aylık vadeli mevduat: Aynı şekilde, 5 puanlık artışla birlikte net faiz getirisi azalacaktır.
Faiz İndirimlerinin Etkisi
Merkez Bankası’nın faiz indirimleri, özellikle kısa vadeli mevduatların cazibesini azaltabilir. Bunun yanı sıra, 5 puanlık stopaj artışı, tasarruf sahiplerinin daha düşük net getiri elde etmelerine yol açacaktır. Bu durum, TL mevduatının cazibesinin azalmasına ve yatırımcıların alternatif yatırım araçlarına yönelmesine neden olabilir.
Döviz ve Diğer Yatırım Araçlarına Yöneliş
Merkez Bankası’nın faiz indirimleri ve stopaj artışı, tasarruf sahiplerini TL mevduattan çözülmeye zorlayabilir. Bu durum, döviz, altın, yatırım fonları veya borsa gibi alternatif yatırım araçlarına yönelişi artırabilir. Sonuç olarak, dövizdeki talebin artması ve dolayısıyla dolarizasyon riskinin yükselmesi söz konusu olabilir. Stopaj artışı ve faiz indirimlerinin birleşimi, TL mevduatının cazibesini ciddi şekilde düşürebilir. Bu da, finansal piyasaların dengesini değiştirebilir ve yatırımcıların yönelimlerini etkileyebilir.
