Nurdoğan A. ERGÜN
Başta müteahhitlik kesimi olmak üzere Türk firmaları, Afrika kıtasındaki varlığını her geçen gün güçlendiriyor. Nisan 2025 itibariyle Türk müteahhitlik firmalarının Afrika’da tamamladığı yahut devam eden projelerin kıymeti 96.9 milyar dolara ulaştı. Lakin, kıtanın kalkınma atağına kıymetli katkılar sunan Türk firmaları için bölgede gidecek daha çok yol bulunuyor. Bilhassa yeşil güç, inşaat, tarım, beyaz eşya, besin, eğitim ve sıhhat üzere alanlarda kıymetli yatırım fırsatları bulunuyor.
Sadece güç alanında gelecek 10 yılda 70 ile 90 milyar dolar ortasında bir yatırım gereksiniminin olması bile, bölgenin potansiyelini ortaya koyuyor. Türk Eximbank ile Africa Finans Kurumu (AFC) arasındaki stratejik iştirakle da Türk ihracatçılarının Afrika pazarlarında desteklenmesine yönelik finansman araçları ve eserleri sunuluyor.
“Afrikalı firmaları yatırıma davet ediyoruz”
Afrika kıtasındaki ticari ve ekonomik fırsatlar ve yeni işbirliklerine dönük ataklar, İstanbul’da düzenlenen Türkiye-Afrika Günü’nde ele alındı. Türk Eximbank, Afrika Finans Kurumu (AFC), Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) ve Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) mesken sahipliğinde başlayan Afrika Günü etkinliğinin açılışında konuşan DEİK Başkanı Nail Olpak, “Afrika, dünyadaki tarıma elverişli lakin işlenmemiş toprakların yüzde 60 üzere kıymetli bir kısmına sahip.
Tarım ve besinin ehemmiyetinin arttığı günümüzde bu potansiyeli çok yeterli kıymetlendirebiliriz. Müteahhitlik ve inşaat bölümünde çok güçlüyüz. Kıtada bu manada tek rakibimiz Çin, onun da finansmandan kaynaklanan bir avantajı var. Finansman konusundaki eksikliğimizi giderdiğimizde çok daha fazla projeyi kazan-kazan prensibi çerçevesinde birlikte yapabileceğimize inanıyoruz” dedi. Afrika kıtasının parlak bir geleceği olduğunu aktaran Olpak, “Kıtadaki en kıymetli gereksinimlerden birisi altyapı yatırımları.
Enerji, ulaştırma, konut üretimi kentleşme ve haberleşmeye kadar çok farklı alanlarda altyapı muhtaçlığı var. Batı Avrupa ile Çin ortasındaki en büyük yatırım, üretim ve teknoloji üssü olan Türkiye, 600 milyar dolar düzeyini geçen bir dış ticaret hacmine sahip. Güçten, sanayiye, tarımdan alt yapı yatırımlarına kadar neredeyse her alanda kıymetli yatırım imkânlarımız var. Afrikalı iş dünyasını da bu imkanlarımızdan daha fazla yararlanmak için ülkemizde daha fazla yatırım yapmaya davet ediyorum” formunda konuştu.
“Ortak alt yapı teşebbüsleri için yeni kapı aralandı”
Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB) Başkanı Erdal Eren ise “Türk şirketleri bugün sadece müteahhit değil tıpkı zamanda güç, ulaştırma, sıhhat, turizm ve yapı gereçleri üzere kilit kesimlerde yatırımcı konumunda. Türk müteahhitleri 54 Afrika ülkesinin 45’inde faaliyet göstererek, bugün itibariyle kıta genelinde yaklaşık 100 milyar dolar bedelinde 2 binin üzerinde proje tamamladı.
Türk Eximbank’ın AFC’ye iştirak etmesi son derece değerli bir gelişme. Bu durum, Türkiye-Afrika işbirliğinin kurumsal temellerini güçlendirecek. Türk Eximbank ve AFC’nin finansman araçlarının tesirli ve sağlam projeler sunmak için güçlü bir çerçeve sağlamasıyla Türkiye-Afrika ortak altyapı girişimleri için yeni kapılar açıyor” diye konuştu.
“Yeni projelerin önünü açacağız”
Türk Eximbank Genel Müdürü Ali Güney, AFC ile ortaklıklarının Türk müteahhitlerinin kıtadaki iş alma kapasitelerini artıracağına ve Eximbank aracılığı ile desteklenecek yeni projelerin önünü açacağına inandığını söyledi. Güney, “Son 20 yılda Türkiye’nin Afrika kıtasıyla gelişen iş birliğini yansıtan bir şekilde, Türk Eximbank olarak Afrika genelinde çeşitli projelerin finansmanına etkin olarak katkı sağlıyoruz. 2024 yılında, Türkiye’nin toplam ihracatının yaklaşık yüzde 20’sine denk gelen, 49 milyar dolar meblağında dayanak sağladık. Bu fiyatın 25 milyar doları ihracat sigortası, 24 milyar doları ise kredi kullandırımı olarak
gerçekleşti. Afrika’da ise desteğimiz 1.5 milyar dolara ulaştı” dedi. Güney, yapılan mutabakat ile Türk Eximbank’ın AFC’nin Afrika dışı hissedarı olduğunu belirtti. Güney, “Toplam 3.7 milyar dolarlık alıcı kredisi portföyümüz içerisinde, Afrika ülkelerinin hissesi yüzde 42 üzere kayda paha bir orana ulaştı” dedi.
“Türkiye için emniyetli bir yatırım ortamı sunuyoruz”
AFC Başkanı Samaila Zubairu, Türk Eximbank’ın AFC’yi finansal ortak olarak kabul etmesinin kendileri için bir kilometretaşı olduğunu söyledi. Zubairu, “Türk endüstrisi ile Afrika hükümetleri ortasında karşılıklı yarar sağlayacak yeni bir başlangıç ve yeni bir modelde iş birliğimiz ilerleyecek. Bugün 54 milyar dolara gelen bir ticaret hacmine ulaşıldı.
THY Afrika’da 60 noktaya uçuyor. 20 milyar doların üzerinde altyapı projesi gerçekleşti. Türkiye Afrika için çok değerli ve stratejik bir paydaşlık sunuyor. Afrika, Türk firmaları için büyük fırsatlara sahip. Afrika’da altyapının güncellenmesi için her yıl 100 milyar dolar pahasında dönüşüm projesine gereksinim duyuluyor. Güç alanında da güneş, rüzgar ve gaz kapasitesi bağlamında büyük yatırım imkanları kelam konusu. Bu projelerde Türk iş dünyasıyla çalışmak ve ortak gayelere birlikte ulaşmak istiyoruz” diye konuştu.
