Sevilay ÇOBAN
Perakende Günleri 2025, perakendeciler, AVM’ler, tedarikçilerle teknoloji, e-ticaret ve lojistik firmalarını Haliç Kongre Merkezi’nde bir ortaya getirdi. Toplantıda konuşan Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları (AYD) Başkanı Nuri Şapkacı, Türkiye’de ilerleyen devirde de risk ortamına karşın dezenflasyon sürecinin devam etmesini beklediklerine işaret ederek, “2024’te elde edilen cirolar ve kârlar, 2005’in sonuna kadar markaları götürecek. Ancak 2026’da ekonomik anlamda önemli sıkıntıların yaşanabileceğini öngörüyoruz.
AVM’lerin ziyaretçi sayılarında %10 düşüş kelam konusu. Bu bir felaket senaryosu değil lakin tablo nasıl düzgünleşir ona bakmalıyız. Vergi avantajı ve finansman kolaylığı üzere bahislerin kamu tarafından tekrar ele alınması gerekiyor. Turizm tarafında ziyaretçi sayısı artsa da kişi başı alışveriş oranı ölçüsünde bir gerileme var. Bir evvelki yılın birebir dönemine nazaran süreçlerin TL bazında %40 düştüğünü görüyoruz. Yerli ve yabancı turist için Türkiye değerli bir ülke oldu. Tahlil tekliflerimiz; öncelikle finansmana erişimin kolaylaştırılması, kamu tarafından bu hususun desteklenmesi, kampanyalarla kesimin canlanmasına katkı sağlanması yönünde” dedi.
“Taklit oranın pazar hissesi yüzde 70’e çıktı”
“Maliyetleri düşürme konusunda ortak akla muhtaçlığımız var. Perakendenin dar koridorundan 2025 sonunda çıkacağımızı iddia ediyorum” diyen Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel, ‘Kârdan arındırılmış ciro’ kavramının ortaya çıktığına işaret ederek, tasarrufun en önemli gündem unsuru olduğunu vurguladı. Perakendecilerin ortak akılla bu koridordan 2025’in sonunda çıkacağını umduğunu kaydeden Öncel, “Sahte ve taklit konusunda başta tatil yöreleri olmak üzere artık iş marjinallikten çıkıp, perakende pazar hissesinin %70’lerine varan bir noktaya geldi. Artık aleni bir biçimde dünya markaları sahte olarak çok rahat satılabiliyor. Tıpkı biçimde güney sahillerimizde de çok süratli bir biçimde büyüyor” sözlerini kullandı.
“Zirai don meyveyi vurdu”
Gıda Perakendecileri Derneği (GPD) Yönetim Kurulu Lideri Alp Lider Özpamukçu, “Tarımsal üretici fiyat endeksinde geçen yıl %60,7, bu yıl %27,5 yıllık artışlar yaşadık. Bununla irtibatlı olarak gıda enflasyonu genel enflasyon üzerinde baskı yaratmaya devam etti” derken, besin fiyatlarındaki artışı frenleme konusunun perakendecilerin yönetiminden çıktığını aktardı. Özpamukçu, yalnızca üretimle değil gerçek planlamayla bu sorunun çözülebileceğini kaydetti. Online besin alışverişinin %92 büyüdüğünü ve oradaki pazarın 144,3 milyar TL’ye ulaştığını söyleyen Özpamukçu, zirai donun bilhassa meyve tarafında fiyat artışına sebep olduğunu tabir etti.
“Perakendenin ayağa kalkması orta artırıma bağlı”
Zincir Mağazalar Derneği (ZMD) Yönetim Kurulu Başkanı Serhan Tınastepe, , “Tüketici makul bir maliyetle borçlanamadığı için harcama yapmıyor. İç talebi, perakende sektöründe işleri artırabilmemiz için aslında bir orta artırıma muhtaçlık var. Türkiye’de fiyatlar arttığı zaman harcama artıyor. Dolayısıyla güçlü bir orta artırımın yılın ikinci yarısında perakende sektörünü büyütebileceğini düşünüyoruz” dedi. Tınastepe, “Faiz indirimine süratli hızlı adımlarla girmeliyiz. Yüksek faiz uzun vadede enflasyonun nedeni oluyor” sözlerini kullandı.
Bu defa polemiğin ismi: Reklam “AVM’lerin ortağı değiliz”
Tınaztepe’nin AVM’lerdeki reklam harcamalarının düşmesi tenkitlerine karşılık veren Nuri Şapkacı, “Evet haklı, AVM’lerde reklam yapılmıyor. Markaların talebiyle kira içindeki hissesi iptal edildi. Öncesinde esasen markaların verdiği reklam parasının %50’si kadar da biz üzerine koyup reklamları yapmaya devam ediyorduk. Lakin bu kısıtlamaya gidildikten sonra reklam konusunun dinamiği etkilendi. Bu konuay tekrar mevzuatla tahlil bulunabilir. Zira bu durum herkesi vurur hale geldi “ dedi. Kelamı alan Sinan öncel ise “AVM’lerin ortağı değiliz kiracısıyız. Bedelin ortağı değiliz neden reklam yatırımı yapalım.
BMD üyeleri yanlış diye düşündüler bakanlığa müracaat ettik. Aslında mahkemesi devam eden bir bahis. AYD tekrar o yüzde 50’yi verip reklam yapmaya devam edebilir. Bunun önünde mahzur olmadığını düşünüyorum” biçiminde karşılık verdi. Toplantı sonrasında bir ortaya gelen Öncel ve Şapkacı, AVM kiralarına alakanı tartışmaları konuşmak ve reklam harcamalarını da ele almak üzere ortak bir paydada buluşmak üzere bir ortaya gelme konusunda mutabık kaldıklarını belirtti.
“Kur yerinde kaldı, girdiler artt,
Ev Dışı Tüketim Tedarikçileri Derneği (ETÜDER) Yönetim Kurulu Lideri Melih Şahinöz, artan maliyetler nedeniyle bölümün adaptasyon kabiliyetini kaybetmeye başladığını tabir ederek, “Kur yerinde kaldığı için girdiler artmaya devam edince her şey değerli olmuş üzere göründü. Bir paradoks içindeyiz. Ne fiyatı alan ne fiyatı veren ne de tüketici bu durumdan mutlu. Sancılı geçecek bir iki yıl sonra normalize olmaya başlarız. 2025 yılında turizmin yeniden dala tesir etmesini bekliyoruz. Bu ortada ucuz değerli tartışmaları da devam ediyor. Lakin şunu belirtmek gerekir ki kimi Avrupa ülkelerini nüfusu kadar bu ülkede güçlü var” dedi.
