Ziraî üretim ve yenilenebilir güçte stratejik ehemmiyete sahibiz

İzmir Ticaret Borsası Yönetim Kurulu Lideri Işınsu KESTELLİ

Bununla birlik­te, güneş ve rüzgar gücü kom­binasyonundan oluşan hibrit sis­temler, güç gereksiniminin daima ve istikrarlı bir biçimde karşılanma­sını sağlıyor. Bu sistemlerin tü­mü, tarımda güç verimliliğini artırırken etrafa olan olumsuz tesirlerin azaltılmasına ve daha sürdürülebilir bir üretim modeli­ne geçişin desteklenmesine katkı sunuyor.

Güneşlenme mühleti yüksek

Ege Bölgesi, tarım sektörü­nün Gayri Safi Yurtiçi Hası­la’daki (GSYH) yaklaşık yüz­de 10’luk hissesi ve ülkenin yeni­lenebilir güç üretimine yüzde 20’nin üzerindeki katkısıyla dik­kati çekiyor. Güney Ege Kalkın­ma Ajansı (GEKA) ve İzmir Kal­kınma Ajansı (İZKA) bilgileri, ta­rımsal faaliyetlerde pak güç entegrasyonunun hem çevresel sürdürülebilirlik hem de ekono­mik verimlilik açısından kritik bir rol üstlendiğini net olarak or­taya koyuyor. Ege Bölgesi, yıllık 2 bin 800 saatlik güneşlenme sü­resiyle Türkiye ortalamasının (2 bin 640 saat) üzerinde bir potan­siyele sahip. Bilhassa Aydın, De­nizli ve Muğla vilayetlerinde ziraî sulama sistemleri ve seralarda güneş gücü kullanımı son beş yılda yüzde 40 artış göstererek 150 MW kurulu güce ulaştı.

Tarımsal işletmeler artık temiz güç kullanıyor

GEKA’nın 2022 yılı datalarına nazaran, fotovoltaik sistemlerle do­natılan 500’ü aşkın ziraî işlet­me, güç maliyetlerinde yıllık or­talama 12 bin TL tasarruf sağlıyor. Ayrıyeten, Güney Ege’de hayata ge­çirilen “Tarımda Güneş Gücü Dayanak Programı” kapsamında 45 projeye 18 milyon TL hibe akta­rılmış ve 85 çiftçiye teknik eğitim verilmiş durumda. Türkiye Rüz­gar Enerjisi Birliği (TÜREB) veri­lerine nazaran, Ege Bölgesi’nde 2023 prestijiyle bin 850 MW’lık rüzgar enerjisi kurulu gücü bulunurken, bu bedel ülke genelinin yüzde 28’ine karşılık geliyor. İzmir, 950 MW kurulu güç ile Türkiye’de rüz­gar gücünden en fazla faydala­nan vilayet özelliğini taşıyor.

Ege Bölgesi’nde ayrıyeten yıllık 2,5 milyon ton ziraî atık (zeytin posası, üzüm çekirdeği, pamuk sapı) potansiyeli bulunuyor. GE­KA’nın 2021 raporuna nazaran, Ma­nisa ve İzmir’de faaliyet gösteren 8 biyogaz tesisi, 150 bin ton orga­nik atığı işleyerek yılda 45 GWh elektrik üretiyor. Bu üretim, 15 bin hanenin yıllık güç ihtiya­cını karşılayabilecek kapasiteye denk düşüyor. Türkiye’de jeoter­mal kaynaklarının yaklaşık yüz­de 70’ine mesken sahipliği yapan Ege Bölgesi, bilhassa Denizli (Ger­mencik) ve Aydın’da (Salavatlı) 35°C-140°C ortasındaki kaynak­larla sera ısıtma sistemlerinde öne çıkıyor. Ege Bölgesi’nde tarım dalının yenilenebilir ener­ji kullanım oranı halihazırda yüz­de 18 düzeyinde. Lakin, Türkiye Yenilenebilir Güç Planı (2023- 2035) maksatları doğrultusunda bu oranın 2030’a kadar yüzde 35’e çı­karılması mümkün. Bunun için öncelikle küçük ölçekli çiftçilerin erişimini kolaylaştıracak mikro kredi düzeneklerinin ve koo­peratif modellerinin yaygınlaştı­rılması gerekiyor.