TSKB Genel Müdürü Bilgiç: Reel sektörü kırıp dökmeden enflasyonla uğraş yapılmalı

Nurdoğan A. ERGÜN

Türkiye’de ağır bir şe­kilde izlenen enflas­yonla çaba prog­ramının olumlu sonuçlarının alınacağını söyleyen Türk Sı­nai Kalkınma Bankası (TS­KB) Genel Müdürü Murat Bil­giç, ancak programın çok cid­di yan tesirleri olduğuna işaret etti. Bu sıkılaşma nedeniyle bilhassa gerçek kesimin kredi­ye erişemediğini söyleyen Bil­giç, “Bu büyüme problemi da yaratıyor. Bu sene yüzde 3’ler civarında büyüme bekliyoruz. Yüzde 3 büyüyorsa biz aslın­da küçülüyoruz. Finansmana erişiminde yaşanan zorluk­tan ötürü gerçek kesimde önemli bir yük birikiyor” dedi. TSKB Genel Müdürü, sıkı para po­litikasının enflasyonla müca­delede tesirli olduğunu lakin bunun gerçek kesim üzerinde önemli baskı yarattığını vurgu­ladı.

“Yatırımlar durma nok­tasında. Finansmana erişim zayıf. Bu durum sürdürülebi­lir değil” diyen Bilgiç, nitelik­li ve uzun vadeli yatırım kre­dilerinin bu süreçte daha faz­la desteklenmesi gerektiğini tabir etti. Sıkılaşma politika­larının gerçek bölüm üzerindeki tesirlerinin daha çok düşünül­mesi gerekilen bir periyoda gi­rildiğini söyleyen Bilgiç, “Re­el kesimin gereksinimlerini göze­terek ve öncelikleyerek, gerçek bölümün kalkınmasına yöne­lik kaynakların açılması gere­kiyor” dedi.

Fonlama faizi temmuzda yüzde 46’lara gelir

Bir müddet sonra sıkılaşma po­litikalarından sonuç alınıp kredi kısıtlarının açılacağını öngören Bilgiç, “Aslında mart ayının sonundaki dalgalan­malar olmasaydı biz bu süreç­teydik. Faiz indirim sürecine girmiştik. Hem Türkiye’deki olaylar hem de Trump’ın po­litikaları yüzünden biraz ge­cikmeyle gelecek. Temmuz üzere fonlama faizinin siyaset faizine yakın düzeye gelece­ğini öngörüyoruz. Yani yüzde 46’lara gelebileceğini düşü­nüyorum. Yani gerçek dal zor­da lakin tablo şimdi çok vahim değil yani. Enflasyonla müca­delenin de sonuç vereceğini, olağanlaşma olacağını düşü­nüyorum. Zira çok ağır bir program uygulanıyor” ifade­lerini kullandı.

TSKB’nin kalkınma banka­sı kimliği sayesinde kredi kı­sıtlamalarından büyük ölçüde muaf kaldığını, bu nedenle de 2024 amaçlarını tutturdukla­rını söyleyen Murat Bilgiç, öte yandan Merkez Bankası’nın yabancı para cinsinden nite­likli kredilere yönelik muafi­yeti büyük ölçüde kaldırması­nın kesimde olumsuz tesirler doğurabileceğine dikkat çek­ti.

Bilgiç, “Bu kredilerin uzun vadeli ve Türkiye’nin cari açı­ğını azaltmaya hizmet eden nitelikte olduğunu düşünüyo­ruz. Bu alanlara sağlanan teş­viklerin devam etmesi gere­kir” dedi. TL kredi faizlerinin çok yüksek olması ve kredi kı­sıtlamaları nedeniyle kurum­sal firmaların yabancı kredi kullanmayı tercih ettiğini ifa­de eden Bilgiç, “Reel dalın yabancı para açık durumu şu anda 150 milyar dolara gel­miş durumda. Yabancı para krediye erişebilen TL kre­di konumu kapattı.

Bu­nu gören MB, yabancı pa­ra kredilerde de büyüme kısıtlaması getirdi. Bu kı­sıtlamalar bizi çok etkile­miyordu zira MB, bizim üzere kuruluşların verdi­ği nitelikli kredileri, yani yatırım kredi­lerini muaf tutu­yordu. Lakin o mu­afiyet büyük öl­çüde kaldırıldı. Bu muafiyetin devam etmesi gerekiyor” de­di. Kısıtlama­nın TSKB’nin 2025 büyüme projeksiyo­nunda olum­suz bir tesiri olmayacağı­nı söyleyen Bilgiç, “An­cak iler­leyen yıl­larda bu kısıtlama Türkiye için çok olumlu olma­yacak. Nitelikli yatırımların teşvik edilmesi gerekiyor. Bu hususta adım atılacağını dü­şünüyoruz” diye konuştu.

İlk çeyrekte 600 milyon dolarlık kredi

Bir kredi kuruluşu olarak 2024 yılını son derece başa­rılı geçirdiklerini ve yüzde 10 büyüme maksadına ulaştıkları­nı söyleyen Murat Bilgiç, “Bu yılın birinci üç ayını da amaçlara paralel geçirdik. Kredilerimi­zi Türkiye’nin zayıf kasla­rını güçlen­dirmeye yönelik olarak ve­riyoruz. Bu yıl yüzde 10’a ya­kın kredi büyümesi ve yüzde 30’lar düzeyinde özkaynak karlılığı hedefliyoruz.

İlk çey­rekte 600 milyon dolar kredi verdik. Bilançomuz dolar ba­zında yüzde 5.4 büyüdü. Yı­lın genelinde ulaşmak istedi­ğimiz meblağ ise 2 milyar dolar. 2030 yılına kadar 4 milyar do­lar iklim ilişkili 10 milyar dolar da sürdürülebilir kal­kınma emelleri ile bağlantı­lı kredi verme taahhütümüz var” dedi. Bilgiç, “TSKB ola­rak 2025 amaçlarımızı revi­ze etmedik. Yabancı para kı­sıtlamasının 2026’da devam etmeyeceği beklentimiz var. 2026’da programdan istediği­miz sonuçları alamazsak, poli­tikalar devam ederse, 2026’yı daha kısıtlı bütçelemek du­rumunda kalabiliriz” dedi.

Yatırım iştahına bakıldığında son periyotta yenilenebilir güç yatırımlarının ön pla­na çıktığını söyleyen Bilgiç, “Yenilenebilir güç tara­fında hala iştah var. Zira bakanlığın 60 bin MW’lık yenilenebilir güç kapa­sitesinin, 2030’a kadar 120 bin MW’a çıkarma gayesi var. Bu da her sene 5 milyar dolar civarında bir yatırım demek” değerlendirmesini yaptı. TSKB’nin portföyü­nün yüzde 33’ünün yenile­nebilir güç kaynaklarını desteklemeye yönelik kredi­lerden oluştuğunu belirten Bilgiç, geçen yıl Dünya Ban­kası ile 300 milyon dolarlık bir güneş santrallerinin geliş­tirilmesine yönelik mutabakat imzaladıklarını aktardı. Bilgiç, sonda karbon vergisinden en fazla etkilenecek demir-çelik bölümünden de emsal talep­lerin geldiğini belirtti.

Toplam portföyün yüzde 40’a yakını­nın iklimle ilgili olduğunu kay­deden Bilgiç, “2030’a kadar 4 milyar dolarlık iklim ilişkili kredi verme maksadımız var. Yi­ne 2021’de koyduğumuz top­lamda 2030’a kadar 10 milyar dolarlık sürdürülebilir kalkın­ma hedefleriyle irtibatlı kre­di verme taahhüdümüz var” dedi. TSKB’nin büyük ölçek­li işletmelere kredi verdiğini söyleyen Bilgiç, “KOBİ’lere de ticari bankalar vasıtasıyla kre­di sağlıyoruz. Portföyümüzün yüzde 10’unu apex bankacılığı oluşturuyor” dedi.

11 kentte 11 kütüphane bitti, ana sınıfı takviyesi başladı

TSKB, sürdürülebilir bir gelecek için çok taraflı kalkınma vizyonuyla, 75’inci kuruluş yıl dönümünü kutladığı 2025 yılında eğitime kalıcı katkılar sağlayan toplumsal sorumluluk projeleriyle bu alandaki dayanağını sürdürüyor. 6 Şubat zelzeleleri sonrasında, afetten etkilenen bölgelerde “11 Vilayette 11 Kütüphane” projesini Eylül 2023’te başlatan TSKB, proje kapsamındaki 11’inci kütüphanesini Elâzığ Karşıyaka Ortaokulu’nda hizmete açtı. Okullarda zenginleştirilmiş kütüphaneler kurarak nitelikli eğitime takviye veren banka, 75’inci yaşını kutladığı 2025 yılında çocukların sağlıklı gelişimine verdiği takviyesi eğitimin temel basamağı olan ana sınıflarına da taşıdı. Banka, yeni projesi olan “TSKB 75. Yıl Ana Sınıfı” ile muhtaçlık duyulan kentlerdeki okul öncesi eğitimi güçlendirmek için harekete geçti. TSKB bugüne kadar Gaziantep, Kahramanmaraş, Adana, Osmaniye, Şanlıurfa, Diyarbakır, Hatay, Kilis, Malatya açtığı kütüphanelerle 7 binin üzerinde öğrenciye 50 bine yakın kitabın yanı sıra çeşitli akıl oyunları ve eğitim dayanak ekipmanları ulaştırdı.

Kadın istihdamlı projelere öncelik

TSKB’nin yalnızca ekonomik kalkınmaya değil, toplumsal kalkınmaya da değer verdiğini vurgulayan Murat Bilgiç, bayan istihdamını desteklemeye yönelik özel kredi programları uyguladıklarını belirtti. Bu maksatla yurt dışından sağladıkları kaynakları, bayan istihdamını teşvik eden ve çalışan bayanların kaidelerini güzelleştiren projelere aktardıklarını söz eden Bilgiç, Dünya Bankası Kümesi üyesi IFC’den (Uluslararası Finans Kurumu) sağladıkları 100 milyon dolarlık kaynağın tamamının bayan istihdamını artırmaya yönelik yatırım yapan işletmelere kullandırıldığını söyledi.

Yeni bir kredi mutabakatı imzalanacak

Yurt dışı yatırımcıların Türkiye’ye bakışının olumlu olduğunu belirten Bilgiç, Türkiye’de son devirde yaşanan olaylara karşın bilhassa uzun vadeli düşünen kalkınma kuruluşlarının ilgisinin devam ettiğini söyledi. 2024’te 1.7 milyar dolarlık dış kaynak sağladıklarını kaydeden Bilgiç, “2025 için de birebir performansı göstereceğimizi düşünüyoruz. Yurt dışı kalkınma kuruluşları uzun vadeli bakıyor ve bizim üzere kurumlara inançları yüksek. Yakın vakitte büyük montanlı bir kredi mutabakatı imzalayabiliriz” diye konuştu.