Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) öncülüğünde, Türkiye Ekonomi Siyasetleri Araştırma Vakfı (TEPAV) ve TOBB İktisat ve Teknoloji Üniversitesi (ETÜ) işbirliğinde, şirketlerin 2021-2023 ortası iki yıllık ciro artışı dikkate alınarak yapılan “Türkiye’nin En Süratli Büyüyen 100 Şirketi” (Türkiye 100) müsabakası sonuçlandı. Türkiye 100 sonuçları Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ve iş dünyasının katılımıyla TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu’nun ev sahipliğinde düzenlenen merasimle açıklandı.
İlk 100’deki şirketlerin, 2021-2023 devrinde satış gelirlerindeki iki yılda ortalama büyüme oranı yüzde bin 644 oldu. Nominal gelirlerindeki artış oranı, Türkiye’nin nominal ulusal gelirindeki artışın 6 katı seviyesine ulaştı. Türkiye 100 programına başvuru yapan şirket sayısı 500’ü geçerken, müracaat sahibi tüm şirketlerin 2021-2023 devrindeki büyüme oranı ortalaması yüzde 245 olarak açıklandı.
25 farklı vilayet ve 34 farklı sektörden şirketin yer aldığı Türkiye 100 listesinde Ankara’dan 24, İstanbul’dan 22 şirket sıralamaya girdi. Bu iki ili 6’şar şirket ile Balıkesir ve İzmir takip etti. 2021–2023 periyodu verilerine nazaran en süratli büyüyen birinci 100 şirket listesi, yüksek oranda teknoloji, savunma, lojistik ve medikal-ekipman yüklü bir profil sergiliyor. Bir öbür yorum ile yapay zeka, fintech, e-ticaret, otomasyon ve robotik üzere uzak bir geleceğe ilişkin olduğu izlenimi zihinlerde canlanan yüksek teknoloji uygulamalarının beklenenden daha süratli formda yaygınlaşacağı görülüyor.
Şirketlerin 94 tanesi %100 yerli sermayeli
Türkiye 100 şirketlerinin 2023 yılı toplam cirosu 83.5 milyar lira olurken, ortalama cironun 834.5 milyon lira olduğu görüldü. Türkiye 100 şirketlerinin toplam istihdamı 12 bin 696 kişi olurken, şirket başına ortalama istihdam 127 kişi olarak hesaplandı. 2021-2023 devrinde istihdam 5 bin 958 kişi artarken, istihdam artış oranı ise yüzde 88.4’e denk geldi. Kelam konusu devirde çalışan başına ciro artış ortalaması yüzde 718 oldu. Ayrıca Türkiye 100 şirketlerinin 94’ü yüzde 100 yerli sermayeli, 1’inin yüzde 51 ve üzeri yabancı sermaye ortaklı, 5’i yüzde 51’in altında yabancı sermaye ortaklı olduğu görüldü.
Türkiye 100’de birinci sıraya cirosunu iki yılda yüzde 19 bin 153 oranında artıran Ankara merkezli Deeptech Universe Savunma ve Bilişim Teknolojileri AŞ yerleşti. İkinciliği yüzde 18 bin 93 büyüme oranıyla Kahramanmaraş firması Batı Kipaş Kağıt Sanayi ve Ticaret AŞ alırken, İstanbul merkezli Figo Ticari Bilgi ve Uygulama Platformu AŞ ise yüzde 5 bin 126 büyüme oranıyla üçüncü oldu. En süratli büyüyen 10 şirketin 8’inin Ankara merkezli olması dikkat çekti. Ayrıyeten birinci 10’da yapay zekâ, e-ticaret, bilişim teknolojileri ve robotik sistemler üzere şirketlerin bulunması teknoloji odaklı yatırımların sürat kazandığının bir göstergesi olarak yorumlandı.
67 şirket ihracat yapıyor
Türkiye 100 listesinde 34 farklı kesime ilişkin şirket bulunurken en fazla yoğunluk, bilgisayar programlama ve danışmanlık alanında görüldü. Bunu sırasıyla toptan ticaret ile makine ve ekipman imalatı izledi. Bununla birlikte dijital platformlar ya da e-ticaret üzerinden satış yapan şirket sayısı ise 32 oldu. En süratli büyüyen 100 şirketten 67’si araştırma periyodu içinde 67 farklı ülkeye ihracat yaptı. İhracat yapan firmaların sektörel dağılımında bilgisayar programlama ve danışmanlığı öne çıktı. Bilgisayar programlama ve danışmanlık sektöründe faaliyet gösteren şirketlerin ise yüzde 60’ı ihracat alanlarında varlık gösterdi. İhracat yapılan ülkeler ortasında Almanya birinci sırada yer aldı. Kelam konusu ülkeye ihracat yapan şirket sayısı 26 olurken, 17 şirketin en çok ihracat yaptığı ülkeler sıralamasında Almanya birinci sıraya yerleşti. Azerbaycan, Birleşik Krallık, Hollanda, Rusya Federasyonu, Irak, ABD, Romanya, BAE, İtalya ve KKTC listedeki şirketlerin ihracat yaptığı öteki ülkeler halinde tabir edildi.
Çevre şuuru mevcut ama uygulama yetersiz
Türkiye 100 şirketlerinden 41’inin sürdürülebilirlik, etraf yahut yeşil siyaset beyanı mevcut ve yüzde 37’sinin etraf idaresi ünitesi bulunuyor. Buna ek olarak 50 şirketin sera gazı emisyonlarını ya da güç tüketimini azaltma maksadını taşıyan maksatları var. Ayrıyeten 52 şirkette pak üretim uygulamaları yapılıyor. Bu alanda yüzde 59.6 ile geri dönüşüm, en sık kullanılan pak üretim tekniği oldu. Listedeki 40 şirket iklim değişikliğinden olumsuz etkileneceği kanısını paylaşırken, şirketlerin çoğunluğu bu alanda danışmanlık ve finansal takviyeye gereksinimi bulunduğunu açıkladı. Türkiye 100 şirketlerinden 54’ü yeşil dönüşüm için danışmanlık takviyesine gereksinim duyarken, 53 şirket finansal dayanağa muhtaçlığı bulunduğunu belirtti.
Genç yöneticiler, genç şirketler
Şirketlerin kuruluş yılının 1986 ile 2018 ortasında değiştiği görülürken, Türkiye 100 listesindeki genç şirketlerin yöneticilerinin genç olması da dikkat çekti. Şirketlerin yaş ortalaması 11.9 yıl iken genel müdür ya da CEO kademesindeki yöneticilerin yaş ortalaması ise 45 oldu. Ayrıyeten Türkiye 100’de CEO’su 35 yaşın altında olan 11 şirket yer aldı. Buna ek olarak 100 şirket ortasında 7 şirketin bayanlar tarafından yönetildiği görüldü.
Nitelikli insan kaynağı güç veriyor
Türkiye 100 listesindeki şirketlerin 75’inde en yetkili şahısları üniversite ve üzeri eğitim düzeyine sahip. Nitelikli insan kaynağına da sahip oldukları görüldüğü listede, toplam çalışanlar içinde üniversite ve üstü düzeyde eğitime sahip olanların oranı yüzde 50’yi aşan şirket sayısı 43’ü buldu. Şirketlerin yüzde 84’ü çalışanlarının niteliklerini artırmaya yönelik kurum içi ya da kurum dışı eğitim faaliyetleri düzenlediklerini belirtti.
