Merkez Bankası’ndan Yeni Makale: Piyasa Yoğunlaşması ve Firma Kar Marjları
Merkez Bankası, bugün web sitesinde ‘Piyasa Yoğunlaşması ve Firma Kar Marjları: Enflasyonist Baskılar Yaşayan Gelişmekte Olan Bir Ülke Örneğinden Mikro Bulgular’ başlıklı önemli bir makale yayınladı. Bu çalışma, 2009-2022 döneminde Türkiye’deki finansal olmayan firmaların kâr marjı (markup) belirleme davranışlarını kapsamlı bir şekilde analiz etmektedir. Özellikle son dönemde yaşanan enflasyonist şoklar ve fiyatlama davranışlarındaki bozulmalar, firma kâr marjlarında kayda değer bir artış eğilimi olduğunu göstermektedir.
Büyük Firmaların Etkisi
Makalede, analizlerin genel örneklem dönemi boyunca yüksek kâr marjlarının, büyük ölçekli, dış ticaret odaklı ve yüksek finansal kaldıraç kullanan firmalar tarafından belirlendiği vurgulanmaktadır. Yüksek enflasyon dönemine ilişkin (2020-2022) yapılan tahminler, sektörel rekabet koşullarındaki bozulma ile yükselen kâr marjları arasında iktisadi olarak anlamlı bir ilişki olduğunu ortaya koymaktadır.
Artan Marjların Sonuçları
Makalede şu ifadelere yer verilmektedir: “2020 sonrası yüksek enflasyon dönemine dair tahminlerimiz, piyasa yoğunlaşması ile kâr marjları arasındaki ilişkinin yalnızca küçük ölçekli firmalar için anlamlı olduğunu, ancak sübvansiyon alma olasılığı daha yüksek olan firmalar için bu ilişkinin daha güçlü olduğunu göstermektedir. Toplumsal dışsallıklar açısından değerlendirildiğinde, enflasyonist dönemde artan kâr marjlarının daha yüksek yatırım yapılmasına ve daha düşük çalışan maliyetlerine yol açtığı görülmektedir.”
Prof. Dr. Hakan Kara, sosyal medya üzerinden makaleyi değerlendirerek bulguların son 10 yılda şirketlerin kâr marjlarının sürekli olarak arttığını gösterdiğini belirtti. Kara, 2024’te bu marjların azalacağına dair öngörülerde bulunurken, paylaştığı grafikle ilgili olarak “İthalatçıların kâr marjı (yeşil), ihracatçılardan (kırmızı) daha yüksek. En düşük kâr marjı ise içeride üretip içeriye satan firmalarda (mavi)” şeklinde yorumda bulundu.
