Maliyetler nedeniyle birçok firma, üretimi durduruyor

Ferit PARLAK

Ankara Sanayi Odası (ASO) ekim ayı Meclis Toplantısı, TSE Başka­nı Mahmut Sami Şahin de katı­lımıyla dün yapıldı. Mecliste ko­nuşan ASO Başkanı Seyit Ardıç, cari açığın ve dış ticaret açığının son iki aydır gerilemesinin dış istikrar açısından olumlu bir ge­lişme olduğunu, bu gerilemede sanayi üretimindeki daralmanın güç talebini azaltmış olma­sının büyük hissesi olduğuna dik­kat çekti.

Üretim azalışı ve cari fazla ortasındaki çelişkinin ne­denine ve bu sorunun çözülme­si gerekliliğine de dikkat çeken Ardıç, “Dış açıklarımız üretimi­miz arttığında yükseliyor, üreti­mimiz zayıfladığında ise düşü­yor. Aslında bu olgu, ülkemizde üretimin ve ihracatın temel so­runudur.

Ekonomimiz potansi­yelinde büyüdüğünde gerek üre­tim gerekse yurt içi talep kay­naklı mal ve hizmet ithalatında ihracatımızın çok üstünde artış­lar oluyor. Bu döngüden kurtul­mak için, yüksek katma değer­li ve teknoloji ağır üretim mo­deline geçmemiz gerekiyor. Aksi halde, yüksek dış kaynak girişine bağımlı bir iktisat olarak po­tansiyelimizi gerçekleştireme­yiz ve sürdürülebilir büyüme pa­tikasında istenildiği üzere yol ala­mayız” biçiminde konuştu.

“İşsizlik toplumsal istikrarlar için de alarm veriyor”

Ardıç, ağustos ayında işsizlik oranının aylık bazda 0.4 puan ar­tarak yüzde 8.5 düzeyinde ger­çekleştiğini hatırlatarak, “Ge­niş tarifli işsizlik oranımız ise son bir yılda 1 milyon 117 bin ki­şi arttı ve hâlâ yüzde 30’lu oran­larda seyrediyor. Avrupa Birli­ği’nin geniş tarifli işsizlik or­talaması yüzde 10,9 düzeyinde, bizde ise Avrupa’nın yaklaşık üç katı. Bu durum, işgücü piyasa­mızda önemli yapısal sıkıntılar ol­duğuna işaret ediyor” dedi.

Üc­retli Çalışan İstatistiklerinin de bu telaş verici tabloyu destek­lediğini vurgulayan Ardıç, “Sa­nayi kesiminde fiyatlı çalışan sayısı, geçen yılın ağustos ayına nazaran yüzde 3,6 azalarak 184 bin 737 kişi geriledi. Bilhassa emek ağır dallarda istihdam ka­yıpları dikkat çekiyor. Son üç yıl­da sırf dokuma ve hazır giysi kesimlerinde 343 bin kişi işini kaybetti. Bu tablo, sadece bir istatistik değil; ekonomimizin üretim, ihracat ve toplumsal denge­leri açısından alarm veren bir ge­lişmedir” sözlerini kullandı.

“İş yapış biçimimizi tekrar şekillendirmeliyiz”

Artan girdi maliyetleri, yüksek faiz oranlarının üretimi durdur­ma noktasına getirdiğini de sa­vunan Ardıç, “Bunların yanı sıra, zayıf iç talep ve ihracatta reka­bet gücünün kaybı, bilhassa KO­Bİ’lerimizi önemli biçimde zorlu­yor. Birçok firma üretim kapasi­tesini düşürmek ya da büsbütün kapatmak zorunda kalıyor. Ma­liyetlerimizi, üretim süreçleri­mizi, yatırımlarımızı, eser çe­şitliliğimizi, tedarik zincirimi­zi, müşteri portföyümüzü, insan kaynaklarımızı, pazarlama ve satış yaklaşımımızı, hasılı iş yapış biçimimizi yeni konjonktüre nazaran tekrar şekillendirmeliyiz. Önümüzdeki devirde rekabet gücünü artıran, üretkenliği des­tekleyen, katma bedeli yüksek alanlara yönelmek her zaman­kinden daha büyük kıymet taşı­yor” dedi.

“Enflasyonun katılaştığı noktadayız”

Enflasyonun eylül ayında yüz­de 3.2 ile beklentilerin üzerinde gerçekleştiğine vurgu yapan Ar­dıç şöyle devam etti:

“Böylece 16 aydır düşüş eği­liminde olan yıllık enflasyon, Ağustos’taki yüzde 32,95 sevi­yesinden yüzde 33,29’a yüksel­di. Yüzde 22’lere kadar gerileyen Yurt İçi Üretici Fiyat Endeksi de yine yükselişe geçerek yüzde 26,59 oldu. Bu tablo, önümüzdeki süreçte enflasyonun nerede ka­tılaşabileceğine dair değerli sin­yaller veriyor. Yılsonu enflasyon beklentisi ise maalesef hâlâ yüz­de 30’un üzerinde seyrediyor.”

“Döviz dönüşüm dayanak oranı yüzde 5’e çıkarılmalı”

İhracatçı firmaları epeyce zorlayan, ihracat bedelinin yüzde 35’inin Merkez Bankası’na satma zorunluluğunun devam ettiğini kaydeden Ardıç, “Bu kapsamda verilen yüzde 3 oranındaki döviz dönüşüm dayanağı 31 Ekim 2025 prestijiyle sona erecek. Döviz Dö­nüşüm Dayanağı ihracatçılarımız açısından son derece kıymetlidir. Döviz dönüşüm dayanağının, oranı artırılarak mühleti uzatılmalıdır. Bilhassa mevcut ekonomik ko­şullar ve global rekabet ortamı göz önünde bulundurulduğun­da, dayanağın en az yüzde 5’e çıka­rılması, ihracatçı firmalarımızın güçlü rekabet şartlarında ayak­ta kalabilmelerini sağlayacaktır” açıklaması yaptı.

“KURGAN dürüst mükellefi cezalandırıyor”

1 Ekim prestijiyle hayata ge­çen “Kuruluş Gözetimli Analiz” (KURGAN) sistemi ile ilgili ola­rak endüstricinin taleplerini sı­ralayan Lider Ardıç, “Hazine ve Maliye Bakanlığımızın KUR­GAN’ı, vergi kayıp ve kaçağıy­la gayrette kıymetli bir adım olarak gördüğünü biliyoruz. Ka­yıt dışı ile çabayı, mali di­siplinin güçlenmesini ve siste­min adaletli olmasını sonuna kadar destekliyoruz. Fakat uy­gulamanın birinci günlerinde saha­dan aldığımız geri bildirimler, birtakım değerli kaygıları de bera­berinde getiriyor. Zira mevcut haliyle sistem, maalesef dürüst çalışan mükellefi de cezalandı­ran bir yapıya dönüşme riski ta­şıyor” dedi.

KURGAN sisteminin tıpkı bir kredi notu sistemi üzere çalışma­sını istediklerini aktaran Ardıç kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Her mükellefe, vergi uyumu­na, ödemelerine, geçmiş tica­ri siciline nazaran bir “vergisel gü­venilirlik skoru” atanabilir. Bu skor, e-fatura kesilirken yahut alı­nırken otomatik olarak görüle­bilir. Böylelikle kimse “bilmeden” riskli bir ticarete girmiş olmaz. Denetim edilemeyen bir sorum­luluğun bize yüklenmemesi ge­rekiyor. Sorunun kaynağında çözülmesi taraftarıyız. Ayrıyeten KURGAN işletmelerin stok ya­pısı netleşmeden uygulanma­malı.”

“Gelin standartları birlikte belirleyelim”

TSE Başkanı Mahmut Sami Şahin, TSE’nin Türkiye endüstrisinin global rekabet gücünü artırmak, üretimde kalite ve itimadı tesis etmek maksadıyla yürüttüğü çalışmaları anlatarak, TSE’nin ISO, IEC, CEN ve CENELEC üzere memleketler arası kuruluşlarda tam üye statüsünde olduğunu belirtip, Avrupa standartlarına ahenk oranının yüzde 99’un üzerinde olduğunu söyledi.

Yakında hizmete girecek TSE Ankara Kalite Kampüsü’nün Türkiye’nin test ve belgelendirme kapasitesinde sıçrama yaratacağını söyleyen TSE Başkanı Şahin, yeni kampüsün elektronik, yazılım, yapay zekâ ve medikal aygıtlar üzere alanlarda ulusal test kabiliyetini geliştireceğini tabir etti. Şahin, “Bu yatırım, dışa bağımlılığı azaltacak ve Türkiye’nin memleketler arası pazarlarda geçerli test raporlarını ülkemizde üretebilme kapasitesini artıracaktır” dedi. Sanayiciye davette da bulunan Şahin, “Sahadan gelen bilgiyle yazılan standart hem güçlü hem uygulanabilirdir. Gelin, standardı birlikte belirleyelim, birlikte güçlendirelim” biçiminde konuştu.